Anayasa Mahkemesi'nin Kararı ile Kooperatifler Kanunu’nda Yapılan Değişiklikler

AYM’nin 28.09.2022 tarihli ve 2021/130 E., 2022/110 K. Sayılı Kararı

17 Kasım 2022 Tarihli ve 32016 Sayılı Resmî Gazete’de, AYM’nin 28.09.2022 tarihli ve 2021/130 E., 2022/110 K. Sayılı Kararı yayımlanmıştır.[1] Anayasa Mahkemesi’nin iptal kararı, kararın resmî gazete yayımlanmasından altı ay sonra (17.05.2023) tarihinde yürürlüğe girecektir.

İptali İstenen Kural

İptal davasının konusu 1163 sayılı Kooperatifler Kanunu’nun 69.maddesinin altıncı fıkrasında yer alan “...yönetmelikle düzenlenir.” ibaresinin ve 87.maddesinin üçüncü fıkrasının birinci cümlesinde yer alan “...yönetmelikle düzenlenir.” ibaresinin iptali istemine ilişkindir. Anılan maddeler, kooperatiflerin dış denetimini düzenlemektedir.

İptal talepleri kısaca kooperatiflerin dış denetimini düzenleyen maddelerin kanun koyucu tarafından açık ve net düzenlenmemesi, idareye tanınan dış denetime ilişkin genel çerçeve çizilmemesi sebebiyle kooperatiflerde çalışma ortamının belirsiz ve güvensiz olması, Kanun’da açık ve net bir düzenleme yapılmamasının denetçinin görevini gereği gibi yerine getirmesine engel olması, denetçinin ücretinin kanunda düzenlenmemesi ve yönetmelikle düzenlenmesinin hukuka aykırı olması, kooperatiflerinin dış denetiminin mülkiyet hakkını ihlal ettiği ve kooperatifler ile denetçiler arasında farklı idari düzenlemeler olduğundan bahisle eşitlik ilkesinin ihlal edildiği iddialarına ilişkindir.

Anayasa Mahkemesi Kararı

Anayasa Mahkemesi, 1163 sayılı Kooperatifler Kanunu’nun “Dış Denetim” başlıklı 69’uncu maddesinin birinci fıkrasına yönelik iptal talebi; dış denetiminin konusu ve kapsamının Kanun’da açık şekilde düzenlendiği, idareye tanınan yetkilerin teknik olduğu, idareye tanınan düzenleme yetkisinin kanunilik ilkesiyle çelişmediği gerekçeleriyle reddedilmiştir.

Bununla birlikte Anayasa Mahkemesi, Kooperatifler Kanunu’nda bakanlık temsilcisi ücret tarifesinin hangi ilkeler dikkate alınarak belirleneceği konusunda herhangi bir hükme yer verilmediğini ve bakanlık temsilcisi ücretinin kanunda genel bir çerçevesinin bulunmadığını tespit etmiştir.

Anayasa Mahkemesi, bakanlık temsilcisinin ücret tarifesinin temel ilkeleri ve genel çerçevesinin kanunla düzenlenmeksizin bu konuda idareye düzenleme yetkisi tanınmasını, kanuni düzenleme ilkesi ve yasama yetkisinin devredilemezliği ilkesine aykırı bulmuştur.

Dolayısıyla 1163 sayılı Kooperatifler Kanunu’nun 87.maddesinin üçüncü fıkrasında yer alan “...ücret tarifeleri...” ibaresi Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edilmiştir. Bu kapsamda Kanun ile idareye tanınmış olan düzenleme yetkisi ortadan kaldırılmıştır.

Sonuç

Anayasa Mahkemesi, kooperatiflerin genel kurulunda hazır bulunması gereken bakanlık temsilcilerinin ücret tarifelerine ilişkin kanunda herhangi bir düzenleme bulunmadığını belirtmiş ve bakanlık temsilcilerinin ücretlerinin yönetmelikte düzenleneceğinin öngörülmesini, yasama yetkisinin devredilmezliği ilkesine aykırı bularak ilgili hükmü iptal etmiştir. İptal kararı 17 Mayıs’ 2023 tarihinde yürürlüğe girecektir.

Av. Deniz Karaduman

Alp Satıbeşe

[1] İlgili AYM kararının tam metnine buradan ulaşabilirsiniz.