IP Adresi Nedir?
IP adresi “interneti ya da TCP/IP protokolünü kullanan diğer paket anahtarlamalı ağlara bağlı cihazların, ağ üzerinden birbirleri ile veri alışverişi yapmak için kullandıkları adres” [1]olarak tanımlanmaktadır.
Aynı wi-fi ağındaki bilgisayarlar harici olarak aynı IP adresine sahiplerdir. Yani aynı wi-fi birden fazla bilgisayar tarafından paylaşılıyor ise, harici olarak bu bilgisayarlar aynı IP adresine sahiptir.
Aynı IP Üzerinden İhale Dokümanın İndirilmesi Yasak Fiil ve Davranış Kapsamında Değerlendirilebilir mi?
4734 sayılı Kanun’un 17. maddesi hükmünün (b) fıkrasında; “İsteklileri tereddüde düşürmek, katılımı engellemek, isteklilere anlaşma teklifinde bulunmak veya teşvik etmek, rekabeti veya ihale kararını etkileyecek davranışlarda bulunmak.” yasak fiil ve davranış olarak kabul edilmiştir. Nitekim maddenin son hükmünde bu yasak fiil veya davranışlarda bulunanlar hakkında bu Kanunun dördüncü kısmında belirtilen yasaklamaya ilişkin hükümlerin uygulanacağı düzenlenmiştir.
4734 sayılı Kanun’un 10. maddesinde ise; Kanun’un 17. maddesinde belirtilen yasak fiil veya davranışlarda bulundukları tespit edilen isteklilerin teklifinin değerlendirme dışı bırakılacağı düzenlenmiştir.
Kamu İhale Kurumu ve mahkemeler aynı IP üzerinden ihale dokümanın indirilmesi yasak fiil ve davranış kapsamında değerlendiriliyor mu? Bu sorunun cevabını Kamu İhale Kurumu, ilk derece mahkemeleri ve Danıştay olarak ayrı ayrı irdelemek gerekmektedir.
Kamu İhale Kurumu isteklilerin ihale dokümanını aynı IP adresine sahip cihaz üzerinden indirmelerinin hayatın olağan akışına uygun olmadığı, bu isteklilerin birbirlerine ait teklif bilgilerinden haberdar olabileceği ve aynı ihaleye katılmalarının rekabeti ve ihale kararını etkileyebilecek davranış olduğu yönünde “kuvvetli karine” teşkil ettiği görüşündedir. [2]
Ancak ilk derece mahkemelerinin Kamu İhale Kurumu ile aynı görüşte olmadığı görülmektedir. Zira dipnot 2 ile aynı mahiyette olan bir Kamu İhale Kurulu kararına karşı açılan davada mahkemece, aynı IP adresine sahip cihaz üzerinden doküman indirilmesinin tek başına isteklilerin irade birliği içinde hareket ettiğine karine oluşturmadığı kanaatine varılmıştır.
Danıştay ise, aynı ihaleye teklif verecek olan isteklilerin, farklı tarihlerde bile olsa aynı internet bağlantı noktasını kullanarak ihale dokümanını indirmiş olmasının, rekabeti etkileme ihtimali olan davranışlardan olduğu görüşündedir.
Sonuç olarak; aynı ihaleye teklif verecek ve aynı wi-fi ağında aynı IP adresi kullanmakta olan şirketlerin e-imza ile ihale dokümanı indirmesi halinde, bu fiil 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 17. maddesi uyarınca yasak fiil ve davranış kapsamında değerlendirilecek ve anılan Kanun’un 10. maddesine istinaden tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılacaktır.
Av. Zülal Bulut
[1] https://tr.wikipedia.org/wiki/IP_adresi [2] Kamu İhale Kurulu’nun 13.01.2021 tarih 2021/UM.I-92 sayılı kararı: “(...) ihale dokümanı indirme ve e-teklif verme işlemlerini aynı IP adresi üzerinden gerçekleştirdiği tespitleri karşısında anılan isteklilerin birbirlerine ait teklif bilgilerinden haberdar olabileceği ve bahsi geçen isteklilerin aynı ihaleye katılmalarının rekabeti ve ihale kararını etkileyebilecek davranış olduğu yönünde “kuvvetli karine” teşkil ettiği sonucuna varılmıştır. Dolayısıyla anılan isteklilerin fiillerinin 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 17’nci maddesi kapsamında değerlendirilmesi ve anılan Kanun’un 10’uncu maddesinin dördüncü fıkrasında (j) bendine istinaden tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılması gerektiği, başvuru sahibinin iddiasının yerinde olduğu sonucuna varılmıştır.”