Başvuru Süreçlerinde Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar Nelerdir?
Beşeri Tıbbi Ürünler Ruhsatlandırma Yönetmeliği Güncel Gerekliler Doğrultusunda Yenilenmiştir.
11.12.2021 tarihli, 31686 sayılı Resmi Gazete ile Beşeri Tıbbi Ürünler Ruhsatlandırma Yönetmeliği güncel gereklilikler doğrultusunda düzenlenerek Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.[1]
Yapılan değişiklikler ile özellikle yönetmeliğin uyumlu olduğu 2001/83/EC sayılı AB Direktifi’nde yapılan güncellemelere uyumun sağlanması ve gelişen ilaç teknolojilerine uyum sağlanması amaçlanmıştır.
Böylece, 19/1/2005 tarihli ve 25705 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Beşeri Tıbbi Ürünler Ruhsatlandırma Yönetmeliği ile 27/5/1994 tarihli ve 21942 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Farmasötik Müstehzarların Biyoyararlanım ve Biyoeşdeğerliliğinin Değerlendirilmesi Hakkında Yönetmelik yürürlükten kaldırılmıştır.
Ruhsat Başvurusunun Usulden Reddi Hangi Hallerde Söz Konusu Olur?
11.12.2021 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanan değişiklikler ile birlikte, Beşeri Tıbbi Ürünler Ruhsatlandırma Yönetmeliği’nde başvurunun usulden reddedilmesine ilişkin hükümlerdeki belirsizlik giderilmiştir.
Bu kapsamda, Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu tarafından yapılacak ön değerlendirme sonucunda, Kurum tarafından belirlenen eksikliklerin tamamlanarak süresi içinde ikinci başvurunun yapılmaması halinde, ya da söz konusu eksikliklerin ikinci ön değerlendirme başvurusunda da tamamlanmadığının anlaşılması halinde, ruhsat başvurusu usulden reddedilecektir.
Bununla birlikte ruhsat bedeli, ruhsatlandırma sürecinin tamamlanmış olduğu başvuru sahibine resmi olarak bildirildikten sonraki 60 gün içinde ödenmezse, ruhsat başvurusu usulden reddedilecektir.
Ön değerlendirme süreci dışında kalan hallerde, TİTCK tarafından talep edilen bilgi ve belgelerin veya bilgi ve belgelerin neden sunulamadığına ilişkin gerekli açıklamalar 30 gün içerisinde Kurum’a iletilmediği takdirde, yine ruhsat başvurusunun usulden reddi gündeme gelecektir.
Hangi Hallerde Ruhsat Başvurusunun Esastan Reddi Gerekir?
Beşeri Tıbbi Ürünler Ruhsatlandırma Yönetmeliği’nde yapılan değişiklikler ile birlikte, ruhsat başvurularının değerlendirilme sürecine ilişkin hususlar detaylandırılmıştır. Böylelikle, başvuru sahiplerinin TİTCK’nun değerlendirme kriterlerine ilişkin daha net bir fikri olması ve değerlendirme sürecinin şeffaf, belirli ve öngörülebilir şekilde yürütülmesi yönünde önemli adımlar atılmıştır.
Başvurunun esastan reddi için belirtilen her bir durumda[2] başvuru sahibine en fazla üç yazılı ve iki sözlü cevap hakkı tanınmasından sonra sunulan belge ve bilgilerin değerlendirilmesi ile bir sonuca ulaşılacağı düzenlenmiştir.
Kan Ürünleri İçin Piyasaya Sunum İzni Düzenlemelerinde Hangi Değişiklikler Yapılmıştır?
Ruhsat ve satış izni bulunan kan ürünü ve kan ürünü içeren beşeri tıbbi ürünlerin ithal edilecek her serisinin, piyasaya sunulmadan önce analize tabi tutulması zorunludur.
Bu bağlamda, Yönetmelik’te yapılan değişiklikler öncesinde söz konusu ürünlerde piyasaya sunulacak her seri için bitmiş ürünün analizi zorunlu tutulmaktaydı.
11.12.2021 tarihinde yapılan değişiklik ile, kan ürünlerinin güvenli kullanımını sağlamak ve bulaşma risklerini minimuma indirebilmek adına, plazma havuzlarında da analiz yapma zorunluluğu getirilmiştir.[3]
Satış izni bulunan, izinli olup ruhsat başvurusunda bulunulmuş veya ruhsatlı olan kan ürünleri için ruhsat/izin sahibinin ürününü piyasaya sunmadan ürünün her serisi için piyasaya sunum izni almak üzere Kuruma başvuracağı düzenlenmiştir. İlgili hükmün yürürlüğe giriş tarihi 01.01.2025 olarak belirlenmiştir.
İmmünolojik Beşeri Tıbbi Ürün Ruhsatına Geçiş Başvurusu Bakımından Ruhsat Başvuru Sahiplerinin Yapması Gerekenler Nelerdir?
Etkin madde/maddeleri insan kanı ya da plazmasından elde edilmeyen ancak üretim prosesinde insan kanı ya da plazmasından elde edilen kan bileşenlerinin yer aldığı kan bileşenlerine dayalı, hâlihazırda kan ürünü olarak ruhsatlandırılan beşeri tıbbi ürünler için, 11.12.2022 tarihine kadar TİTCK’na ruhsat başvurusunun yapılması gerekmektedir.
Bu başvurular için, başvuru tarihinden itibaren bir yıl içerisinde ruhsat değişiklik sürecinin tamamlanması zorunludur. Aksi halde ruhsat askıya alma işlemi uygulanabilecektir.[4]
Hangi Durumlarda Koşullu Ruhsatlandırma Başvurusu Yapılabilecektir?
Anılan Yönetmelik kapsamında yapılan değişiklikler ile, koşullu ruhsatlandırma başvurusu prosedürü tanımlanmıştır. Koşullu ruhsatlandırma başvurusunun mahiyeti, kapsamlı klinik verilerin henüz sağlanmamasına karşılık, halkın ilaçlara güvenli şekilde hızlı erişiminin sağlanabilmesidir.
Yaşamı tehdit eden veya ciddi derecede engellilik yaratan hastalıkların tedavisini, önlenmesini veya tıbbi teşhisini amaçlayan beşeri tıbbi ürünler ile Dünya Sağlık Örgütü veya Avrupa Birliği tarafından tanınan veya Sağlık Bakanlığı tarafından kabul edilen halk sağlığı tehditlerine karşı acil durumlarda kullanılacak olan beşeri tıbbi ürünler için koşullu ruhsatlandırma başvurusu yapılabilir.[5]
Bunun yanı sıra, Yönetmelik’te koşullu ruhsatın verilebilmesi için sağlanması gereken koşullara da yer verilmiştir. Bu koşullar;
Beşeri tıbbi ürünün yarar/risk dengesinin pozitif olması,
Başvuru sahibinin kapsamlı klinik verileri sağlayabilecek olması,
Karşılanmamış tıbbi ihtiyacın giderilmesi,
Ek veri gerektirmesine rağmen ilgili beşeri tıbbi ürünün piyasada bulunmasının sağladığı halk sağlığına faydanın bulunmamasının oluşturacağı riske kıyasla daha fazla olması
koşullarının tamamı sağlandığı takdirde, koşullu ruhsat verilebilecektir. Burada dikkat edilmesi gereken husus, koşullu ruhsatlandırma yapılabilmesi için sayılan dört gerekliliğin tamamının sağlanmasının zorunlu olduğudur.
İstisnai Ruhsatlandırma Başvurusu Hangi Koşullar Altında Yapılabilir?
Eğer beşeri tıbbi ürünün terapötik endikasyonları başvuru sahibinden kapsamlı kanıt sunmasının beklenilemeyeceği kadar nadir görülüyorsa, mevcut bilimsel veriler ışığında ayrıntılı bilgi sağlanamıyorsa ya da bilgilerin toplanması genel kabul görmüş tıbbi etik ilkelerine ters düşüyorsa, istisnai ruhsatlandırma başvurusu yapılabilir.
İstisnai ruhsatın verilmesi için ise başvuru sahibinin mutlaka tıbbi ürünün normal kullanım koşullarında etkililik ve güvenlilikle ilgili kapsamlı veri sağlayamayacağını objektif, doğrulanabilir nedenlerle kanıtlaması gerekmektedir.
Bu kapsamda alınan ruhsatların geçerliliği, bu şartların yıllık yeniden değerlendirilmesine bağlıdır.
Beşeri Ürünlerin Satış İzni Bakımından Neler Değişmiştir?
11.12.2021 tarihli değişiklikten önce, satış izni için ruhsata esas bilgilerle üretilen bitmiş ürün numunesi talep edilmekteydi. Bu talep, satış izni numunesinin teminindeki zorluklar sebebiyle ürünün piyasaya sunumunda ve geri ödeme süreçlerinde gecikme yaşanması gibi sorunlara yol açmaktaydı. Bu sorunların bertaraf edilebilmesi ve yaşanacak gecikmelerin önlenmesi adına, satış izni aşamasında numune talep edilmesi uygulamasından vazgeçilmiştir.
Beşeri Tıbbi Ürünlerin Piyasaya Bulunabilirliğinin Sürdürülebilmesi Ve Takibinin Yapılabilmesi Amacıyla Detaylı Düzenlemeler Yapılmıştır.
Yürürlükten kaldırılan Yönetmelikte ruhsat devir işlemi için “... mevcut ruhsat sahibinin ruhsat orijinalini iade ettiğini bildiren yazısı veya mevcut ruhsat sahibinin yetkisinin kalmadığını gösteren mahkeme kararı…” sunulması zorunlu iken yayımlanan yönetmelik ile ilgili ürünün ülkemizde bir hastalık için tek teşhis veya tek tedavi seçeneği olması durumunda mahkeme kararını beklemeksizin ruhsat/izin veya tescil belgesine ilişkin devir başvurusunu kabul edebilme ve sonuçlandırabilme yönünde istisna getirilmiştir.
Ruhsatlı bir beşeri tıbbi ürünün kesintisiz 30 ay boyunca en az bir ticari serisinin yurtiçi veya yurtdışı piyasalarda bulunmaması halinde ruhsat iptali yerine ruhsatın askıya alınması hükme bağlanmıştır.
Piyasada ilaç tedarik sorununun önlenmesi amacıyla “... Ruhsat sahibi, piyasada olan bir ürününün herhangi bir nedenle piyasaya veremeyecekse bu durumun oluşmasından en az otuz gün önce Kuruma ürünü piyasaya veremeyeceğini bildirmekle yükümlüdür…” ifadesi ile ilgili taraflara yeni bir yükümlülük tanımlanmıştır.
Ruhsatlandırma Sonrası Varyasyonlara İlişkin Düzenleme Yapılmıştır.
Ruhsat başvurusu yapılmadan önce başvuru sahipleri tarafından görüş alınma ihtiyacına yönelik olarak, ruhsat başvuru sonrası değerlendirme süreçlerinde aksaklıklar yaşanmaması adına yeni düzenlemeler yapılmıştır. Bu kapsamda; “Kurum, başvuru olması halinde fiyat tarifesinde yer verilecek bir ücrete tabi olmak kaydı ile ruhsat süreçlerinde başvuru sahibine bilimsel tavsiye verebilir.” maddesi eklenmiştir.
Av. Öykü Şanlı
Deniz Karaduman
[1]Beşeri Tıbbi Ürünler Ruhsatlandırma Yönetmeliği
[2]Madde 18/2-Başvurunun esastan reddi; “Bir beşeri tıbbi ürünün ruhsatlandırılması için Kuruma yapılan başvurunun değerlendirilmesi sürecinin aşağıda belirtilen her bir durumu için başvuru sahibine en fazla üç yazılı ve iki sözlü cevap hakkı tanınmasından sonra sunulan belge ve bilgilerin değerlendirilmesi sonucunda ürünün;
a) Normal kullanma şartlarında, potansiyel riskinin tedavinin yararlı etkisinden fazla olduğunun veya,
b) Terapötik etkisinin yetersiz olduğunun veya terapötik etkisinin yeterli şekilde kanıtlanamadığının veya,
c) Geçerli olduğu durumlarda biyoyararlanımının yeterli olmadığının veya,
ç) Biyobenzer tıbbi ürün başvurularında referans biyolojik ürüne benzerliğin kanıtlanamadığının,
tespit edilmesi durumlarında ruhsat başvurusu esastan reddedilir.”
[3] Madde 29-Kan ürünleri için piyasaya sunum izni
[4] Madde 22/1-h - Ruhsatın askıya alınması; “Ruhsat sahibi tarafından, beşeri tıbbi ürünle ilgili olarak Kurum talimatlarına Kurumca belirlenen sürede cevap verilmemesi,… durumlarından en az birinin tespiti halinde, beşeri tıbbi ürüne ait ruhsat Kurum tarafından askıya alınır.”
[5] Madde 33- Koşullu ruhsatlandırma (acil kullanım onayı) başvurusu