İdareler En Geç Hangi Tarihe Kadar Yaklaşık Maliyeti Güncelleyebilir?
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Yaklaşık maliyet” başlıklı 9’uncu maddesine göre, yaklaşık maliyet idarece her türlü fiyat araştırması yapılarak belirlenir.
Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Yaklaşık maliyetin hesaplanmasına esas miktar ve fiyatların tespiti” başlıklı 8’inci maddesine göre, idareler, yaklaşık maliyete ilişkin fiyatların tespitinde bu maddenin 2. fıkrasının alt bentlerinde belirtilen fiyatların birini, birkaçını veya tamamını herhangi bir öncelik sırası olmaksızın kullanabilirler.
Aynı yönetmeliğin “Yaklaşık maliyetin hesaplanması ve güncellenmesi” başlıklı 9’uncu maddesinin 4’üncü fıkrası gereğince; yaklaşık maliyet, hesaplandığı tarihten itibaren ihalenin ilk ilan veya davet tarihine kadar güncelliğini kaybettiği durumlarda, güncellenebilecektir.
Yönetmeliğin 5. maddesine göre; asgari ücret ve diğer işçilik maliyetlerinde ilgili mevzuatından kaynaklanan değişiklikler nedeniyle, yaklaşık maliyetin ihale tarihine kadar geçen sürede değişikliğe uğradığının belirlenmesi durumunda, ihale komisyonu tarafından gerekçesi belirtilmek suretiyle, yaklaşık maliyet güncellenebilecektir.
Dolayısıyla işbu hükümler gereğince, yaklaşık maliyet idarece en geç ihalenin ilk ilan veya davet tarihine kadar güncellenebilecektir. Zira Kamu İhale Kurulu’nun 23.01.2012 tarih 2012/UH.I-551 sayılı kararı da bu yöndedir. [1]
İdareler İhale Tarihinden Sonra Yaklaşık Maliyetin Güncelliğini Kaybettiği Gerekçesi İle Yaklaşık Maliyeti Güncelleyebilir mi?
Birinci başlık altında da detayına yer verildiği üzere, yaklaşık maliyet en geç ihalenin ilk ilan veya davet tarihine kadar güncellenebilecektir.
Dolayısıyla idarelerce, ihale tarihinden sonra yaklaşık maliyetin güncelliğini kaybetmesi gerekçe gösterilerek, yaklaşık maliyet güncellenemeyecektir.
Aksi halde; ihalenin ilk oturumunda açıklanan yaklaşık maliyete göre belirlenen sınır değer ve isteklilerin teklif sıralamasının değişmesi söz konusu olacaktır ki; bu durum 4734 sayılı Kanun’un temel ilkelerinden olan saydamlık ve güvenirlik ilkelerine aykırılık yaratacaktır.
Konuya ilişkin olarak verilen, Kamu İhale Kurulu’nun 02.11.2016 tarih, 2016/UH.II-2705 sayılı kararında da; “Diğer taraftan yukarıda aktarılan mevzuat hükümlerinden yaklaşık maliyetin en geç ihale tarihine kadar güncellenebileceği, bu tarihten itibaren güncellenmesinin mümkün olmadığı, güncellemenin ise yaklaşık maliyeti oluşturan birim fiyatların piyasa değerlerindeki değişiminden kaynaklanması durumunda söz konusu olabileceği anlaşılmıştır.(…) Sonuç olarak, yukarıda mevzuata aykırılıkları belirtilen işlemlerin düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden, sınır değerin tespiti ve aşırı düşük teklif sorgulaması gibi işlemlerde ihale tarihinden önceki yaklaşık maliyetin (4.232.581,90 TL) esas alınması ve bu aşamadan sonraki işlemlerin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.” şeklinde değerlendirme yapılmıştır.
Ancak Kamu İhale Kurumu’nca, sınır değerin altındaki ve üstündeki isteklilerin değişmediği, yeterlik kriterleri, ilan sürelerinde değişiklik ve ihaleye katılıma bir etkisinin olmadığı hallerde, idarece ihale tarihinden sonra yaklaşık maliyetin güncellenmesi, ihalenin sonucuna etki eden esasa etkili bir aykırılık olarak kabul edilmemektedir.[2]
Sonuç olarak; idarenin yaklaşık maliyetin güncelliğini kaybettiği gerekçe gösterilerek, ihale tarihinde isteklilere açıklanan yaklaşık maliyeti güncellemesi yukarıda yer verilen açık mevzuat hükümlerine açıkça aykırıdır.
İdarece yaklaşık maliyeti ihale tarihinden sonra güncellenmesi halinde, ihalenin ilk oturumda açıklanan yaklaşık maliyete göre sonuçlandırılması gerekmektedir.
Av. Zülal Bulut
[1] “Ancak Kanunun 36 ncı maddesinde yapılacak ilk oturumda istekliler tarafından sunulan teklif bedelleri ile idare tarafından hesaplanmış olan yaklaşık maliyetin açıklanacağı ve söz konusu işlemin tutanağa bağlanacağı hüküm altına alınmış olup Hizmet Alımı ihaleleri Uygulama Yönetmeliğinin 9 uncu maddesinde idarelerin yaklaşık maliyetin hesaplandığı tarihten ilk ilan veya davet tarihine kadarki süreçte güncelliğini yitirmesi durumunda, gerekli güncellemeyi ÜFE endeksi kullanarak yapabilecekleri belirtilmiştir. Ancak, Kanunun 5 inci maddesinde yer alan şeffaflık ilkesi gereğince söz konusu güncellemenin ihale tarihinden önce yapılması ve güncellenmiş yaklaşık maliyetinde ilk oturumda açıklanarak tutanak altına alınması gerekmektedir.” [2] Kamu İhale Kurulu’nun 07.02.2018 tarih, 2018/UH.I-357 sayılı kararı