4734 Sayılı Kamu İhale Kanunu Kapsamında Yeterlilik Kriteri
Yeterlik kriterleri 4734 sayılı Kanun’un 10’uncu maddesinde belirlenen ve ihaleye katılacak isteklilerden, ekonomik ve malî yeterlik ile mesleki ve teknik yeterliklerinin belirlenmesine ilişkin olarak istenebilecek bilgi ve belgelerdir.
İhale konusu işin niteliğine göre, 4734 sayılı Kanun’un 10’uncu maddesinde belirlenen bilgi veya belgelerden hangilerinin yeterlik değerlendirmesinde kullanılacağı, ihale dokümanında ve ihale veya ön yeterliğe ilişkin ilân veya davet belgelerinde belirtilir.
Makine, Teçhizat ve Diğer Ekipmana İlişkin Belgeler Yeterlilik Kriteri Olarak Belirlenebilir mi?
30 Eylül 2020 tarihli Resmî Gazetede, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu kapsamındaki idarelerin, bu kanuna göre gerçekleştirecekleri hizmet, mal alımı ve yapım işi ihalelerinde, yeterlilik kriterlerine ilişkin yeni düzenlemelere yer verilmiştir.
Bu kapsamda Hizmet Alım ve Yapım İşi İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin değişikliğe uğrayan 41’inci maddesi ve Mal Alım İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin değişikliğe uğrayan 40’ıncı maddesi gereğince; idareler makine, teçhizat ve diğer ekipmana ilişkin belgeleri yeterlik kriteri olarak düzenleyemeyecektir.[1] Ancak Hizmet Alım İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nde makine, teçhizat ve diğer ekipmana ilişkin bilgilere Sözleşme tasarısında yer verilebileceği düzenlenmiştir. [2]
Hizmet Alımı ihalelerinde işin niteliğinin gerektirmesi, Mal Alımı ve Yapım İşi ihalelerinde ise özel imalat süreci gerektiren hallerde, kendi malı olması gerekli görülen makine, teçhizat ve diğer ekipman fiyat dışı unsur olarak belirlenebilecektir. Bu halde İdari şartnamede, fiyat dışı unsur olarak belirlenen makine, teçhizat ve diğer ekipmanın sayısı, niteliği ve teknik kriterlere yönelik düzenlemelere yer verilecektir.
30.09.2020 tarihinde Uygulama Yönetmelikleri eki olan tip İdari şartnamelerde yapılan değişiklerde; Teknik şartnamelerde yeterlik kriteri olarak düzenlenen belgelerin idari şartnamelerde açıkça sayılmadıkça, tekliflerin değerlendirilmesinde yeterlik kriteri olarak dikkate alınmayacağı da düzenlenmiştir.
Nitekim Kamu İhale Kurulu’nun 13.01.2021 tarih, 2021/UY.II-107 sayılı kararında[3]; ‘İhale İlanı ve İdari Şartname maddesinde yer verilen düzenlemelerin yeterlik kriteri niteliğinde düzenlemeler’ olduğu, ifade edilmiş ve 30.09.2020 tarihinde Yapım İşi İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin 41. Maddesinde yapılan değişikliğe atıf yapılarak, ihalenin iptaline karar verilmiştir.
Sonuç olarak; Uygulama Yönetmeliklerinde yer alan ve İdari Şartnamede belirtilenler dışında, Teknik Şartname’de ayrıca herhangi bir yeterlik kriteri belirlenmeyecektir.
Makine, teçhizat ve diğer ekipmana ilişkin belgeler ise, bir yeterlik kriteri olarak idari şartnamelerde düzenlenemeyecektir. Yeterlilik olarak düzenlenmesi halinde, ihalenin iptali söz konusu olabilecektir. Son değişiklikle, makine, teçhizat ve diğer ekipmana ilişkin bilgi ve belgeler, yeterlilik olarak belirlenemeyeceği için, ihale komisyonu tarafından da denetlenemeyecektir.
Av. Duygu Kılıç Çaylı
Av. Zülal Bulut
[1] Mal Alım İhaleleri Uygulama Yönetmeliği madde 40: Makine, teçhizat ve diğer ekipman yeterlik kriteri olarak belirlenemez. Ancak, özel imalat süreci gerektiren ihalelerde kendi malı olması gerekli görülen makine, teçhizat ve diğer ekipman fiyat dışı unsur olarak belirlenebilir. İdari şartnamede, fiyat dışı unsur olarak belirlenen makine, teçhizat ve diğer ekipmanın sayısı, niteliği ve teknik kriterlere yönelik düzenlemelere yer verilir. Fiyat dışı unsur değerlendirmesi yapılabilmesi için kendi malı olduğunu gösteren belgeler ile teknik kriterleri tevsik eden belgelerin teklif ile birlikte sunulması gerekir. (Aynı yönde Yapım İşi İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin 41. maddesi) [2] Hizmet Alım İhaleleri Uygulama Yönetmeliği madde 41: İşin yapılabilmesi için gerekli görülen makine, teçhizat ve diğer ekipmana ilişkin bilgilere sözleşme tasarısında yer verilir. Ancak, söz konusu makine, teçhizat ve diğer ekipman yeterlik kriteri olarak belirlenemez. İşin niteliğinin gerektirdiği hallerde, kendi malı olması gerekli görülen makine, teçhizat ve diğer ekipman fiyat dışı unsur olarak belirlenebilir. İdari şartnamede, fiyat dışı unsur olarak belirlenen makine, teçhizat ve diğer ekipmanın sayısı, niteliği ve teknik kriterlere yönelik düzenlemelere yer verilir. [3]Kamu İhale Kurulu’nun 13.01.2021 tarih, 2021/UY.II-107 sayılı kararı: “İdarece 240 tonluk asfalt plentine yönelik olarak İhale İlanı ve İdari Şartname’de gerçekleştirilen düzenlemeler incelendiğinde, İhale İlanı’nın 4.3.2’nci maddesi ile İdari Şartname’nin 7.5.2.1’inci maddesinde gerçekleştirilen düzenlemelerin yeterlik kriteri niteliğinde düzenlemeler olduğu, söz konusu düzenlemeler ile isteklilerin ihaleye teklif sunabilmesi için Gaziantep ili sınırları içerisinde en az 240 ton/saat kapasiteli kurulu asfalt plentine (kendi malı veya kiralık) sahip olması ve kurulum yeri ile kapasitesini gösteren kapasite raporuna ilişkin bilgilere yeterlik bilgileri tablosunda yer vermesi gerektiği anlaşılmıştır. Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin 41’inci maddesinde, ihale konusu işin yürütülmesi için işyerinde bulundurulması öngörülen tesis, makine, teçhizat ve diğer ekipmanın yeterlik kriteri olarak belirlenemeyeceği hüküm altına alındığı dikkate alındığında İhale İlanı’nın 4.3.2’nci maddesi ile İdari Şartname’nin 7.5.2.1’inci maddesinde gerçekleştirilen düzenlemelerin mevzuata aykırılık teşkil ettiği anlaşılmaktadır. (...) Sonuç olarak, yukarıda mevzuata aykırılıkları belirtilen işlemlerin düzeltici işlemle giderilemeyecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden, ihalenin iptali gerekmektedir.”