4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “İhaleye katılımda yeterlik kuralları” başlıklı 10’uncu maddesinde; “İhaleye katılacak isteklilerden, ekonomik ve malî yeterlik ile mesleki ve teknik yeterliklerinin belirlenmesine ilişkin olarak aşağıda belirtilen bilgi ve belgeler istenebilir: (…)
b) Mesleki ve teknik yeterliğin belirlenmesi için; …
4) İsteklinin organizasyon yapısına ve ihale konusu işi yerine getirmek için yeterli sayıda ve nitelikte personel çalıştırdığına veya çalıştıracağına ilişkin bilgi ve/veya belgeler,
5) İhale konusu hizmet veya yapım işlerinde isteklinin yönetici kadrosu ile işi yürütecek teknik personelinin eğitimi ve mesleki niteliklerini gösteren belgeler, …
İhale konusu işin niteliğine göre yukarıda belirtilen bilgi veya belgelerden hangilerinin yeterlik değerlendirmesinde kullanılacağı, ihale dokümanında ve ihale veya ön yeterliğe ilişkin ilân veya davet belgelerinde belirtilir. …” hükmü yer almaktadır.
Bu hüküm gereğince, idarece isteklilerden işi yürütecek teknik personelin eğitimi ve mesleki niteliklerini gösteren belgeler istenebilecektir.
Ancak Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Personel durumuna ilişkin belgeler” başlıklı 40’ıncı maddesinde; “(1) İhale konusu işin niteliği esas alınarak, çalıştırılması öngörülen personelin sayısı ve nitelikleri dokümanda belirtilir. Ancak, idare tarafından ihaleye katılım ve yeterlik kriteri olarak, personel çalıştırıldığına, çalıştırılacağına veya personelin sayısı ya da niteliklerine ilişkin belge istenemez.[1]
(2) Çalıştırılacak personelin nitelikleri ve deneyim süresi ile bunları tevsik edecek belgelere ilişkin düzenleme teknik şartnamede yapılır…Personelin niteliğini ve deneyim süresini gösteren belgeler sözleşmenin imzalanmasının ardından işe başlanmadan önce yüklenici tarafından idareye sunulur.” hükmü, yer almaktadır.
Bu ikincil düzenleme gereğince, ihale konusu işte çalıştırılması öngörülen personelin sayısı ve niteliklerine ilişkin belge, ihaleye katılım ve yeterlik kriteri olarak istenemez.
Başka bir ifade ile 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 10. maddesinde; idarelerin ihale konusu işte çalıştırılacak personelin niteliklerini düzenleme ve bu hususa ilişkin bilgi ve belge isteme noktasındaki takdir yetkisine dokunulmamakla birlikte; söz konusu bilgi ve belgeler, ihaleye katılımda yeterlilik kriteri olarak belirlenemeyecek, bu belgeler ancak sözleşme aşamasında istenebilecektir.
Bu belgelerin ihalede yeterlik kriteri olarak talep edilmesi; ihaleye katılımı sınırlayıcı ve rekabeti engelleyici nitelikte olacaktır. İhale dokümanında, bu yönde bir yeterlik kriteri belirlenmesi halinde, ihale sürecine devam edilebilmesi için; istekliler tarafından söz konusu maddelere yönelik zeyilname talebinde bulunulmalıdır.
Sonuç olarak; ihale konusu işte çalıştırılacak personelin sayısı ve niteliklerine ilişkin belgeler, ihalede yeterlik kriteri olarak belirlenemeyecektir. Bu belgeler ancak sözleşme aşamasında talep edilebilecektir. Bu belgelerin ihalede yeterlik kriteri olarak belirlenmesi halinde, bu durum ihalenin iptaline sebebiyet verecektir.
Av. Zülal Bulut
[1] Aynı yönde Kamu İhale Genel Tebliği’nin“Personel durumu” başlıklı 66’ncı maddesi: “66.1. Hizmet alımı ihalelerinde, personele yönelik yeterlik kriteri belirlenemeyecek ve bu kapsamda aday veya isteklilerden personele ilişkin herhangi bir belge sunmaları istenmeyecektir. Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin 40 ıncı maddesi uyarınca, idarece ihtiyaç duyulması halinde ihale konusu işin ifası sırasında istihdamı öngörülen personelin sayısı ve nitelikleri dokümanda belirtilecek, yine idarece gerek görülmesi halinde personelin niteliklerine ilişkin ayrıntılı düzenlemeler ile deneyim süresine ilişkin düzenlemeye teknik şartnamede yer verilecektir. Teknik şartnamede yapılan personele ilişkin düzenlemede personelin niteliği ve/veya deneyim süresi ile ilgili bazı belgeler istenmiş ise bu belgeler sözleşmenin imzalanmasının ardından işe başlanmadan önce yüklenici tarafından idareye sunulacaktır.”