Yapılan Önemli Değişiklikler
23.09.2022 Tarihli ve 31962 Sayılı Resmî Gazete’de “Tüketici Kredisi Sözleşmeleri Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik”[1] ve “Konut Finansmanı Sözleşmeleri Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik” [2] yayımlanmıştır.
Yönetmeliklere “Yan Finansal Ürün ve Hizmet” Kavramı Eklenmiştir.
Tüketici Kredisi Sözleşmeleri Yönetmeliği’nin “Tanımlar” başlıklı 4. Maddesi’nin birinci fıkrasının (p) bendi ile Konut Finansmanı Sözleşmeleri Yönetmeliği’nin “Tanımlar” başlıklı 4. Maddesi’nin birinci fıkrasının (o) bendine “yan finansal ürün ve hizmet” kavramı eklenmiş eklenen kavram “ilgili sözleşmenin faiz, kar payı, vergi, fon ve benzeri yasal giderler dışında tüketiciye sunulan her türlü ürün veya hizmet ile kredi bağlantılı sigorta hariç olmak üzere sigorta” olarak tanımlanmıştır.
Sözleşme Öncesi Tüketiciyi Bilgilendirme Yükümlülüğüne İlişkin Maddeye Yeni Hükümler Eklenmiştir.
Kredi verenler/konut finansmanı kuruluşları, tüketicinin talep ettiği kredi tutarı ve süresi esas alınarak hazırlanacak örnek ödeme planı ile sigortalı ve sigortasız kredi tekliflerinin sunulması halinde, her iki teklife ilişkin örnek ödeme planlarını; kredi taksit tutarlarının eşit olması halinde örnek ödeme planı yerine taksit tutarı ve toplam geri ödeme tutarına ilişkin karşılaştırmalı bilgiyi sunmak zorunda olacaklardır.
Sigortalı ve sigortasız kredi tekliflerinin sunulması halinde; kredi bağlantılı sigortaların ismi, süresi ve yenilemeli olup olmadığı konusunda da tüketiciye bilgi verilmesi gerekecektir.
Bunlara ek olarak; kredi verenin/konut finansmanı kuruluşunun, kredi bağlantılı sigorta içermeyen bir sözleşmeyi tüketiciye teklif etmek şartıyla kredi bağlantılı sigorta yaptırılmasını içeren bir kredi sözleşmesini tüketiciye sunabilmesi için sözleşme öncesi bilgi formu ile birlikte Yönetmeliklerin ekinde yer alan “Tüketici/Konut Finansmanı Tercih Formunun” en az 14 punto büyüklüğünde tüketicinin sigorta tercihini ve onayını da içerecek şekilde düzenlenmesi ve bir örneğinin tüketiciye verilmesi zorunlu kılınmıştır.
Yalnızca Konut Finansmanı Sözleşmeleri Yönetmeliğinde yapılan değişiklik ile konut finansmanı tarafından tüketiciye aylık taksitlerin azami faiz oranını geçmeyecek şekilde değişiklik gösterebileceği konusunda bir ibarenin yer aldığı, tüketicinin talep ettiği kredi tutarı ve süresi esas alınarak, konut finansmanı kuruluşunun uygulamakta olduğu cari faiz oranı ve azami faiz oranı üzerinden hazırlanacak ödeme planı ile sigortalı ve sigortasız kredi teklifleri sunulması durumunda, her iki teklife ilişkin ödeme planları; kredi taksit tutarları eşit ise ödeme planı yerine taksit tutarları ve toplam geri ödeme tutarına ilişkin karşılaştırmalı bilginin de verilmesi zorunlu kılınmıştır.
Sözleşme öncesi bilgilendirme yükümlülüğü kapsamında yapılan bu değişiklikleri içeren ilgili maddeler 01.01.2023 tarihinde yürürlüğe girecektir.
Yönetmeliklerin “Sigorta Yaptırılması” Başlıklı Maddesi “Sigorta, Yan Finansal Ürün ve Hizmet Sunumu” Olarak Değiştirilmiştir.
Söz konusu yönetmeliklerde ilgili maddelerin yalnızca başlıkları değiştirilmemiş, ilgili maddelerin kapsamında da değişiklikler yapılmıştır.
İlgili maddelerin ilk fıkralarında yapılan değişiklik sonucu tüketicinin yazılı olarak veya kalıcı veri saklayıcısı ile açık talebi olmaksızın kredi bağlantılı sigorta yaptırılamayacaktır. Kredi veren/konut finansmanı kuruluşu, kredi bağlantılı sigorta içermeyen bir sözleşmeyi de tüketiciye teklif etmek koşuluyla kredi bağlantılı sigorta yaptırılmasını içeren bir kredi sözleşmesini tüketiciye sunabilecektir. Sadece Konut Finansmanı Sözleşmeleri Yönetmeliğine eklenen cümle ile zorunlu deprem sigortasına ilişkin hükümler saklı tutulmuştur.
Ayrıca Maddeye 3 yeni fıkra eklenmiştir. Eklenen bu fıkralar ile;
Kredi verene/konut finansmanı kuruluşuna, tüketicinin istediği sigorta şirketinden sağladığı, kredi tutarı ve süresiyle uyumlu, riskin gerçekleşmesi durumunda rehinli alacaklı (dain-i mürtehin) kredi kuruluşu olan sigorta poliçesini kabul etme zorunluluğu getirilmiştir. Kredi bağlantılı sigortanın meblağ sigortalarında kalan borç tutarı ve vadesi ile uyumlu olması gerekmektedir.
Kredi bağlantılı sigortanın kredi konusu ile uyumlu olması zorunluluğu getirilmiştir. Bununla birlikte krediye ilişkin aynı teminatı içeren birden fazla sigorta yaptırılması ve kredi tutarını aşan sigorta yapılması yasaklanmıştır.
Tüketici kredisi sözleşmesi ve konut finansmanı sözleşmesinin, kredi ile ilgili olanlar hariç olmak üzere yan finansal ürün ve hizmetlerin satın alınması şartına bağlanması yasaklanmıştır. (07.03.2020 tarihli ve 31061 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Finansal Tüketicilerden Alınacak Ücretlere İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Tebliğ’in ekinde yer alan listede Bireysel Krediler başlığı altında ücretleri sayılan ürün ve hizmetlerin kredi ile ilgili yan finansal ürün ve hizmet olarak kabul edildiği ifade edilmiştir.)
Yönetmeliklere Yeni Ekler Eklenmiştir.
Tüketici Kredisi Sözleşmeleri Yönetmeliğine “Ek-6” olarak “Tüketici Kredisi Tercih Formu” eklenirken Konut Finansmanı Sözleşmeleri Yönetmeliğine “Ek-5” olarak “Konut Finansmanı Sözleşmesi Tercih Formu” eklenmiştir.
Yalnızca Tüketici Kredisi Sözleşmeleri Yönetmeliği’nde Yapılan Değişiklikler
Yönetmeliğin belirli süreli tüketici kredisi sözleşmesinin zorunlu içeriği başlıklı 11. Maddesinin birinci fıkrasına yeni bir bent eklenmiştir. Yeni eklenen bent gereğince; sigortalı kredi teklifinin tüketici tarafından tercih ve kabul edilmesi durumunda kredi bağlantılı sigortanın ismine, süresine ve yenilemeli olup olmadığına da sözleşmede yer verilmelidir. Ayrıca bu değişikliğin 01.01.2023 tarihinde yürürlüğe gireceği de belirtilmiştir.
Yönetmeliğin sözleşmede değişiklik yapılması başlıklı 13. Maddesinin ikinci fıkrasında yapılan değişiklik ile belirsiz süreli kredi sözleşmelerinde akdi faiz oranının artırılması halinde, bu değişikliğin yürürlüğe girmesinden otuz gün önce yazılı olarak tüketiciye bildirilmesi zorunlu olacaktır. Yapılması gereken bu bildirimde yeni faiz oranının yürürlüğe girmesinden sonra varsa yapılacak ödemelerin tutarı, sayısı ile aralıklarının değişmesine ilişkin ayrıntılara da yer verilmesi gerekmektedir. Tüketici bildirim tarihinden itibaren en geç altmış gün içinde borcun tamamını öderse veya kredi kullanmaya son verirse faiz artışından etkilenmeyecek. Akdi faiz oranının düşürülmesi halinde ise değişiklik, bildirimin yapıldığı döneme ilişkin son ödeme tarihinden itibaren hüküm doğuracaktır.
Yönetmelikte yapılan bir başka değişiklik ile cayma hakkı olduğu konusunda tüketicinin bilgilendirildiğini kredi veren ispatlamalıdır. Cayma hakkının kullanıldığına dair bildirimin süresi içinde yazılı olarak veya kalıcı veri saklayıcısı ile kredi verene yöneltilmiş olması yeterlidir. Yapılan değişiklik ile “Cayma Hakkı” başlıklı maddeye, cayma hakkı süresi içinde kredi borcunun tamamının erken ödenmesi halinde bildirim aranmaksızın bu hükmün uygulanacağını ifade eden bir cümle eklenmiştir.
Sonuç
İlgili yönetmeliklerde yapılan değişikliklerle “Yan finansal ürün ve hizmet" kavramı ile tüketiciye sunulan her türlü ürün veya hizmet ile kredi bağlantılı sigorta hariç olmak üzere sigorta tanımlanmış ve sözleşmelerin kredi ile ilgili olanlar hariç olmak üzere yan finansal ürün ve hizmetlerin satın alınması şartına bağlanması yasaklanmıştır.
Sözleşme öncesi tüketicinin bilgilendirilmesi yükümlülüğü kapsamında tüketiciye sunulması gereken bilgi ve evrakların kapsamı genişletilmiştir. Kredi verenler ve konut finansmanı kuruluşları sözleşme öncesinde kendilerine getirilen yeni zorunluluklara dikkat etmelidir.
Ayrıca kredi bağlantılı sigortalar ile ilgili yasaklamalar getirilmiştir.
Tüketici Kredisi Sözleşmeleri Yönetmeliği ve Konut Kredisi Sözleşmeleri Yönetmeliği hükümlerini ve Değişiklik Yönetmelikleri hükümlerini Ticaret Bakanı yürütecektir.
Özel olarak yürürlük tarihi belirtilen değişiklikler dışındaki tüm değişiklikler 01.10.2022 tarihinde yürürlüğe girecektir.
Av. Duygu KILIÇ ÇAYLI
Av. Muhammed DOĞAN
Pelin YÜKSEL