Hakimler ve Savcılar Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanundaki Önemli Değişiklikler
28 Haziran 2022 Tarihli ve 31880 Sayılı Resmî Gazete’de “7413 Hâkimler ve Savcılar Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” yayımlanmıştır.[1]
Hâkim ve savcı yardımcılığı kurumu esas itibarıyla 1/1/2023 tarihinde yürürlüğe girecek ve uygulanacaktır. Ancak, kanunda belirtilen ayrıksı düzenlemeler 28/06/2022 tarihinde yürürlüğe girmiştir.
Hâkim adaylığı yazılı yarışma sınavına girip hâkim adaylığına atanma süreci tamamlanmayanlar ve hâkim adaylığına atanmış olup henüz mesleğe kabulü yapılmayanlar hakkında, önceki hükümler uygulanmaya devam olunacaktır.
Hâkim ve Savcı Yardımcılığı Kurumunun Süreci Nedir?
Hâkim ve savcı yardımcılığı eğitimi, temel eğitim dönemi, görev dönemi ve son eğitim dönemi olmak üzere üç evreden oluşacaktır. Hâkim ve savcı yardımcılığının süresi ise üç yıl olarak kararlaştırılmıştır.
Temel eğitim ve son eğitim dönemi Türkiye Adalet Akademisi tarafından verilecek olup, görev eğitiminde ise hâkim ve savcı yardımcıları fiilen yargı mercilerinde görev alacaklardır.
Hâkim ve savcı yardımcıları, atanmalarını müteakip temel eğitim dönemine alınıp, yazılı sınavları akabinde görev eğitimi dönemine başlayacaklardır. Görev döneminde Türkiye Adalet Akademisi’nde iki kez ara eğitime alınan hâkim ve savcı yardımcıları görev dönemini tamamladıktan sonra son eğitime alınacaklardır. Son eğitimi bitiren hâkim ve savcı yardımcıları yazılı ve sözlü sınava tabi tutulacak ve bu sınavlardan başarılı olanlar hâkim ve savcılık mesleğine kabul edileceklerdir.
Hâkim ve savcı yardımcılığı süresini tamamlamadan görevden ayrılanlar ile bu süreyi tamamlayıp, mesleğe kabul edildikten sonra hâkim ve savcı yardımcılığı süresi kadar çalışmadan görevden ayrılanlar, bu süre zarflarında kendilerine ödenen aylık, ödenek, tazminatlar ile her türlü ödemenin, mecburi hizmetin eksik kalan kısmı ile orantılı miktarını iki katını ödemek zorunda olacaklardır.
Hâkim ve Savcı Yardımcılarının Görev ve Yetkileri Nedir?
Hâkim ve savcı yardımcılarının görev ve yetkileri;
Hâkim tarafından tevdi edilen dosya veya evrakı inceleyerek hâkime sunmak,
Duruşma ve keşif işlemlerinde hâkime yardımcı olmak,
Yazı işleri müdürlüğünce hazırlanan evrakı hâkime sunulmadan önce kontrol etmek,
Tensip ve gerekçeli karar taslaklarını, hazırlamak,
Ara kararların icrasına dair iş ve işlemleri yapmak,
Hâkimin istediği konular hakkında hukuki araştırma yapmak,
Mevzuatta belirtilen diğer görevler ile hâkim tarafından verilen benzeri görevleri yerine getirmek olarak düzenlenmiştir.
Görev döneminde hâkim ve savcı yardımcısının Cumhuriyet başsavcılığındaki görevleri ve yetkileri ise;
Savcı tarafından tevdi edilen dosya veya evrakı inceleyerek savcıya sunmak,
Soruşturma işlemleri ile kovuşturma aşamasında savcının görev alanına giren işlerde savcıya yardımcı olmak,
Yazı işleri müdürlüğünce hazırlanan evrakı savcıya sunulmadan önce kontrol etmek,
Soruşturma evrakına ilişkin karar taslakları ile soruşturma ve kovuşturma aşamasında kanun yollarına başvuru taslaklarını hazırlamak,
Her türlü yazışma taslağını hazırlamak,
Savcının istediği konular hakkında hukuki araştırma yapmak,
Mevzuatta belirtilen diğer görevler ile savcı tarafından verilen benzeri görevleri yerine getirmek olarak düzenlenmiştir.
Münhasıran hâkim veya savcı tarafından yapılması gereken iş ve işlemler, hâkim ve savcı yardımcısı tarafından yapılamayacaktır.
Hâkim ve savcı yardımcılarının görev yaptığı yargı mercilerinde çalışan personeller ise, görevleriyle ilgili olarak hâkim ve savcı yardımcılarına karşı sorumlu olacaktır.
Hâkim ve savcı yardımcılarının yargı mercilerindeki görev ve yetkileri ile çalışma usul ve esasları ve bu maddenin uygulanmasına ilişkin diğer hususlar Yargıtay ve Danıştay ile Hâkimler ve Savcılar Kurulunun görüşü alınarak Adalet Bakanlığınca çıkarılan yönetmelikle düzenlenecektir.
Alp Satıbeşe
[1] Hâkim ve Savcılar Kanunu’nda yapılan değişikliğe buradan ulaşabilirsiniz. Kanun’un yürürlüğe girecek hükümleri 22.Madde’de düzenlenmiştir.