2020/12 Sayılı Genelge İle Covid-19 Virüsü Hakkında Hangi Prosedürün Uygulamasına Karar Verilmiştir?
Sosyal Güvenlik Kurumu Emeklilik Hizmetleri Genel Müdürlüğü tarafından 07.05.2020 tarihinde yayımlanan 2020/12 sayılı Genelge ile Dünya Sağlık Örgütü tarafından Covid-19’un pandemik (salgın) bir hastalık olarak ilan edildiği belirtilerek ve 5510 sayılı Kanun’un 15. maddesindeki “sigortalının, iş kazası ve meslek hastalığı dışında kalan ve iş göremezliğine neden olan rahatsızlıklar, hastalık halidir” ibaresine atıf yapılarak; “COVID-19 virüsünün bulaşıcı bir hastalık olduğu dikkate alındığında, söz konusu salgına maruz kalan ve sağlık hizmet sunucularına müracaat eden sigortalılara hastalık kapsamında provizyon alınması” gerektiği hususu belirtilmiştir.
Yasal Mevzuat Kapsamında İş Kazası ve Meslek Hastalığı Nedir? Koşulları ve Getirdiği Haklar Nelerdir?
Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu 13. maddesine göre iş kazası tanımlanmıştır.
İş Kazası Sigortalının;
İşyerinde bulunduğu sırada,
İşveren tarafından yürütülmekte olan iş nedeniyle,
Görevli olarak işyeri dışında başka bir yere gönderilmesi nedeniyle asıl işini yapmaksızın geçen zamanlarda,
(Emziren kadın) İş mevzuatı gereğince çocuğuna süt vermek için ayrılan zamanlarda,
İşverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere gidiş gelişi sırasında meydana gelen,
Sigortalıyı hemen veya sonradan bedenen ya da ruhen engelli hâle getiren olay olarak tanımlanmıştır.
Meslek Hastalığı;
İşyeri ortamında bulunan faktörlerin etkisi ile meydana gelen hastalıkların ortak adıdır. 5510 sayılı Kanunun 14. maddesine göre meslek hastalığı, sigortalının çalıştığı veya yaptığı işin niteliğinden dolayı tekrarlanan bir sebeple veya işin yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya sürekli hastalık, bedensel veya ruhsal özürlülük halleri olarak tanımlanmaktadır.
Sigortalının çalıştığı işten dolayı meslek hastalığına tutulduğunu;
SGK’nın yetkilendirdiği sağlık hizmet sunucuları tarafından düzenlenen ile,
SGK’nın gerekli gördüğü hallerde,
Bu çerçevede iş kazası ve meslek hastalığı sonucunda işçiye sağlanan haklar aşağıda verilmiştir;
Geçici iş göremezlik ödeneği
Sürekli iş göremezlik geliri
İş kazası sonucu ölen sigortalının hak sahiplerine gelir
Gelir bağlanmış olan kız çocuklarına evlenme ödeneği
İş kazası sonucu ölen sigortalı için cenaze ödeneği
Covid-19 Virüsu Hastalık Olarak Kabul Edilebilir mi?
2020/12 Sayılı Genelge incelendiğinde Covid-19 hastalığının bir pandemi oluşunun vurgulanarak, Covid-19 hastalığının iş kazası değil, hastalık hali olarak nitelendirilmesi gerektiği sonucu çıkmaktadır.
Yargıtay içtihatları ile benzer vakıa hakkında aşağıda yer alan emsal karar içeriğinden de görüleceği üzere, işçinin uğramış olduğu iş kazası veya meslek hastalığının işyeri ile illiyet bağının kurulması halinde kabul göreceği belirtilmiştir.
Yargıtay 21. Hukuk Dairesi’nin 15.04.2019 tarihli 2018/5018 E. 2019/2931 K. sayılı kararında “Somut olayda, tır şoförü olan davacı murisinin 26.11.2009 tarihinde davalı işveren tarafından Ukrayna’ya sefere gönderildiği,11.12.2009 tarihinde Türkiye’ye giriş yaptığı, Adli Tıp Kurumu raporunda, H1N1 virüsünün kuluçka süresinin 1-4 gün arasında değiştiği, murisin 13.12.2009 tarihli hastaneye başvurusunda belirttiği şikayetlerin hastalığın başlangıç belirtileri olduğu taktirde hastalığın bulaşmasının bu tarihten 1-4 gün öncesinde gerçekleşmiş olacağının bildirildiği, buna göre davacı murisinin, işveren tarafından yürütülmekte olan iş nedeniyle Ukrayna’ya yapılan sefer sırasında bulaştığı yukarıda belirtilen rapor kapsamından anlaşılan H1N1 virüsüne bağlı olarak, daha sonra meydana gelen ölümünün iş kazası olarak kabul edilmesi gerektiği açıktır.” İfadesine yer verilmiştir. İşbu kararda somut durumda illiyet bağının varlığından bahisle söz konusu hastalık sonucunda meydana gelen ölüm olayı iş kazası olarak nitelendirilmiştir.
Sınırları kanun ile çizilmiş olan iş kazası ve meslek hastalığının bir genelge ile aksine düzenleme yapılması, normlar hiyerarşisi içinde değerlendirildiğinde hukuken mümkün değildir. Bu kapsamda işyerindeki çalışması sebebiyle Covid-19 hastalığına yakalanmış olan işçi hakkında illiyet bağı ilgili genelge sebebiyle oluşacak farklı yargı içtihatları gelecekte önem arz edebileceği göz önünde tutulmalıdır. Uygulamada Covid-19 hastalığı için iş kazası/meslek hastalığı haklarından yararlanmak için SGK’ya yapılan başvuru sonucunda kurumdan red cevabı alınabileceği öngörülebilir. Ancak bu durum yargı mercilerine taşınıp söz konusu durumun iş kazası/meslek hastalığı olarak nitelendirilmesi gerektiği ve SGK tarafından verilmemiş olan hakların yerine getirilmesinin sağlanabileceği kanaatindeyiz.
