4734 sayılı Kamu İhale Kanunu Kapsamında Alınan Teminat Mektupları
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 33’üncü ve 43’üncü maddelerine göre; ihalelerde istekliden, teklif edilen bedelin % 3'ünden az olmamak üzere, geçici teminat; ihale üzerinde kalan istekliden ihale bedeli üzerinden hesaplanmak suretiyle % 6 oranında kesin teminat alınacağı düzenlenmiştir.
İşbu düzenlemeler gereğince; istekliler tarafından ihaleye katılım sağlayabilmek ve akabinde sözleşmenin yürütülebilmesi için; geçici ve kesin teminat mektupları verilmektedir. İhalenin istekli üzerine bırakılmaması veya ihale üzerine bırakılarak sözleşmenin imzalanması halinde geçici teminat mektubunun idare tarafından istekliye iade edilmesi gerekmektedir. Kesin teminat mektubu ise; taahhüdün sözleşme ve şartname hükümlerine uygun biçimde yerine getirildiği ve yüklenicinin bu işten dolayı idareye herhangi bir borcunun olmadığı tespit edildikten sonra, Sosyal Sigortalar Kurumu’ndan ilişiksiz belgesinin getirilmesi halinde yükleniciye iade edilmektedir.
Teminat İadesinin İstisnası
İhale kapsamında hizmetin yürütülmesi sırasında çalıştırılan işçilerin asıl işveren sıfatı ile idare aleyhine İş Mahkemeleri'nde dava açmış olmaları ve yargılamaların sonunda işçiler lehine tazminata hükmedilmesi halinde; bu durum yüklenicinin idareye borcunu oluşturacak ve bu nedenle de teminatın iadesi koşulları oluşmayacaktır.[1]
Sonuç
Bazı durumlarda, idareler tarafından alınan banka teminat mektupları iade edilmemekte veya kaybolabilmektedir.[2] Bu durumda da, ihaleye katılım sağlayan şirketler bankalara komisyon ödemeye devam etmektedir.
Bu ve benzer durumlarda, menfaati ihlal edilen şirketler, teminat mektuplarının iadesi ve/veya hükümsüzlüğü için yasal yollara başvurulabilecektir.
Mahkemece gerekli araştırmalar yapılarak teminat mektubu iadesinin koşullarının oluştuğu sonucunda varılması halinde; teminat mektubunun iadesine ve/veya hükümsüzlüğüne, eğer talep edilmiş ise bankaya ödenen komisyon bedelinin iadesine de karar verilebilecektir.[3]
Av. Zülal Bulut
[1] Yargıtay 23. Hukuk Dairesi 30.11.2015 tarih, 2015/1672 E. 2015/7804 K. sayılı karar
[2] Mektupların İdarece gelir kaydedilmesi durumu, bu yazının konusu değildir.
[3] Ancak hizmetin yürütülmesi sırasında çalıştırılan işçilerin idare aleyhine dava açmış olmaları ve işçiler lehine tazminata hükmedilmesi halinde; teminatın iadesi koşulları oluşmayacağından, teminatın hükümsüzlüğüne karar verilmeyecektir.