Ticari Reklam Ve Haksız Ticari Uygulamalar Yönetmeliği Hangi Düzenlemeleri İçermektedir?
29232 Sayılı Ticari Reklam Ve Haksız Ticari Uygulamalar Yönetmeliği, Yönetmeliğin amacına ilişkin 1.maddesinde de belirtildiği üzere, yalnızca reklam ajanslarının uyması gereken ilkeleri değil, aynı zamanda ticari uygulamada bulunanların uyması gereken ilke ve kurallar ile bu kurallara aykırılık halinde yapılan incelemenin esaslarını belirlemekte ve haksız ticari uygulamalara karşı tüketicileri koruma amacı gütmektedir.
Yönetmelik’te temel reklamcılık ilkeleri ortaya konulmakta, reklamlardaki görseller ile yazılı ve sesli ifadelere ilişkin standartlar getirilmekte ve haksız ticari uygulamaların kapsamı belirlenmektedir.
Yönetmeliğin ortaya koyduğu reklamcılık ilkelerinden özellikle;
Reklamların, ekonomik ve sosyal sorumluluk bilinci içinde ve haksız rekabete yol açmayacak şekilde hazırlanma gerekliliği,
Reklamların, hiçbir konuda tüketiciyi doğrudan veya dolaylı olarak yanıltabilecek ifade ya da görüntüler içeremeyeceği,
Biçimi ve yayınlandığı mecra ne olursa olsun bir reklamın, reklam olduğunun açıkça anlaşılması gereği, (ayırt edicilik)
Reklam verenlerin ticari reklamlarında yer alan iddiaların doğruluğunu ispatla yükümlü olması,
Reklamların, tüketicilerin çevre konusundaki duyarlılığını ya da bu alandaki olası bilgi eksikliğini istismar edecek biçimde yapılamayacak olması,
Basın ve Yayın Hukuku özelinde reklamlara ilişkin mühim bir genel çerçeve sunmaktadır.
“Haksız Ticari Uygulama Yasağı” ise Yönetmeliğin 28.maddesinde düzenlenmiş olup, haksız ticari uygulama, mesleki özenin gereklerine uymayan ve ulaştığı ortalama tüketicinin ya da yöneldiği grubun ortalama üyesinin, bir mal veya hizmete ilişkin ekonomik davranış biçimini önemli ölçüde bozan veya bozma ihtimali olan ticari uygulama olarak tanımlanmıştır.
01/02/2022 Tarih ve 31737 Sayılı Resmi Gazetede Yayınlanan Ticari Reklam Ve Haksız Ticari Uygulamalar Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik Kapsamındaki Değişiklikler Nelerdir?
Reklamlara ilişkin temel ilkelerde yapılan değişiklikle, hastaların tedavi öncesi ve sonrasına ait ifade ya da görüntülerinin reklamlarda kullanılmasının önündeki yasak kaldırılmıştır. Her ne kadar bu yasak kaldırılmış olsa da bu reklamların barındırdığı iddiaların doğruluğunu reklam verenin ispatla yükümlü olduğu ve reklamın doğruluk ve dürüstlük ilkelerine uygun olması gerektiği unutulmamalıdır.
Yapılan değişikliklerden bir diğeri de kişiselleştirilmiş fiyata ilişkindir. Kişiselleştirilmiş fiyat, Yönetmelik’te, bir mal veya hizmete ilişkin olarak tüketicinin satın alma davranışı ve diğer kişisel verileri analiz edilerek sunulan fiyat olarak tanımlanmıştır. Tüketiciye bu şekilde bir fiyat sunulması durumunda, bu hususa ilişkin bilgi ile o mal veya hizmet ile ilgili olarak satıcı veya sağlayıcı tarafından belirlenen güncel satış fiyatına ve kişiselleştirilmiş fiyata aynı alanda yer verilmesi gerekmektedir.
Reklamlarda indirimli satış fiyatlarının sunulmasına ilişkin ise daha detaylı bir düzenleme getirilmiştir. Şöyle ki, bir mal veya hizmetin indirimden önceki satış fiyatının tespitinde indirimin uygulandığı tarihten önceki otuz gün içinde uygulanan en düşük fiyat esas alınacaktır. Meyve ve sebze gibi çabuk bozulabilen mallara ilişkin reklamlarda indirimin miktarı veya oranı hesaplanırken, indirimli fiyattan bir önceki fiyat esas alınacak ve fiyatlara ilişkin bu hususlarda ispat yükü reklam verende olacaktır. Bu düzenlemeyle, yüksek indirim oranlarıyla tüketicinin yanıltılmasının önüne geçilmiştir.
Yönetmelik’in finansal kredilere ilişkin reklamlarla ilgili düzenlemelerinde yapılan değişikliğe göre ise, bir mal veya hizmetin bağlı kredi ile satışa sunulduğunun belirtildiği reklamlarda kredinin vadesine, faiz oranına, tüketiciye toplam maliyetinin aylık ve yıllık yüzde değerine ve geri ödeme koşullarına reklamın yayınlandığı alanda ya da bir bağlantı veya uyarı işareti ile tüketicilerin yönlendirilerek ayrıntılı bilgi alabileceği bir internet sitesinde veya açılır ekranda yer verilmesi gerekecektir.
Yönetmelik’e eklenen maddelerle, eğer reklamda karşılaştırılan ürünlerin niteliklerine ilişkin bir sıralama yapılıyorsa sıralamanın hangi ölçütler dikkate alınarak oluşturulduğuna ilişkin bilgiye aynı alanda ya da bir bağlantı veya uyarı işareti ile tüketicilerin yönlendirilerek ayrıntılı bilgi alabileceği açılır ekranda kolayca görünebilecek şekilde yer verilmesi gerekmektedir. Reklam veya sponsorluk ve benzeri anlaşmalara dayanılarak gösterilen sıralama sonuçlarında da “reklam” ibaresine yer verilmesi zorunlu olacaktır.
Yine Yönetmelik’e tüketici değerlendirmelerine ilişkin eklenen hükümle, bu değerlendirmelerin objektif ölçülere dayanmasının sağlanması ve mevzuata aykırı sağlık beyanı içeren ürünlerin tüketici değerlendirmelerinin yayınlanmasının engellenmesine ilişkin düzenlemeler getirilmiştir. Ayrıca, getirilen düzenlemeyle, internet ortamında, satıcı ve sağlayıcılar ya da bunlar adına mesafeli sözleşme kurulmasına aracılık eden aracı hizmet sağlayıcıları tarafından, tüketicilerin bir mal veya hizmete ya da satıcı veya sağlayıcılara ilişkin değerlendirme yapmasına imkân sağlanması durumunda; bu değerlendirmelerin, sadece ilgili mal veya hizmeti satın alanlar tarafından yapılmasına izin verilir. Bu hüküm, hem tüketicinin hem de mal veya hizmet sunanların gerçek dışı değerlendirmelerden korunmasını sağlaması bakımından önem taşımaktadır.
Yönetmelik’e eklenen 28/C maddesi ile ise esas faaliyet alanı internet ortamında bir mal veya hizmete ya da o mal veya hizmetin satıcı veya sağlayıcılarına ilişkin ek yükümlülükler getirilmiştir.
Son olarak, Yönetmelik’e eklenen 1. ek madde ile Reklam Kurulu tarafından ticari reklam ve haksız ticari uygulamalara karşı tüketiciyi korumaya yönelik kılavuzlar hazırlanacağı ve yayınlanan bu kılavuz hükümlerinin, Yönetmelik ile birlikte uygulanacağı düzenlenmiştir. Bu düzenleme ile Yönetmelik’in daha anlaşılır ve uygulanabilir olması sağlanacak ve değişen koşullara göre dinamik kılavuzlarla uygulama yönlendirilecektir.
Av. Efecan Çevik
Comments