30.10.2024 Tarihli Resmi Gazete’de Yayımlanan Değişiklikler
30 Ekim 2024 tarihli ve 32707 sayılı Resmî Gazete'de yayınlanan 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun'un 77. ve 77/A maddelerinde önemli değişiklikler yapılmış ve bu değişiklikler gerek ceza müeyyidesinin caydırıcılığı gerekse idari işlem süreçlerinin sadeleştirilmesi açısından düzenlemeler içermektedir. Yapılan değişiklikler, tüketicinin korunmasını amaçlamaktadır. Ancak bu değişiklikler, şirketlerin faaliyetlerini de doğrudan etkilemektedir.
Madde 77: Ceza Sınırlarında Yapılan Değişiklikler
A. Reklam Yoluyla Yapılan Aykırılıklar
Madde 77'nin 12. fıkrasında yapılan değişiklik ile reklam yoluyla gerçekleştirilen tüm ihlallerde uygulanacak idari para cezalarının alt ve üst sınırları yeniden düzenlenmiştir. Değişikliğe göre:
Yerel düzeyde yayın yapan televizyon kanallarında gerçekleşen aykırılıklar için 110.000 TL ile 1.100.000 TL arasında,
Ülke genelinde yayın yapan televizyon kanalları için bu rakamlar, 2.210.000 TL ile 22.200.000 TL arasında,
Yerel düzeyde veya uydu üzerinden yayın yapan radyo kanalı aracılığı ile gerçekleşmiş ise 60.000 TL ile 600.000 TL arasında,
Ülke genelinde yayın yapan radyo kanalı aracalığı ile gerçekleşmişse 600.000 TL ile 6.000.000 TL arasında,
Uydu üzerinden yayın yapan televizyon kanalı veya internet üzerinden yapılan reklam yoluyla aykırılıklar için ise cezalar 600.000 TL ile 6.000.000 TL arasında,
Kısa mesaj aracılığı ile gerçekleşmiş ise 280.000 TL ile 2.800.000 TL arasında,
Diğer mecralar aracalığı ile gerçekleşmişse 60.000 TL ile 600.000 TL arasında
ceza uygulanacaktır. Düzenleme, reklam aracılığıyla yapılan ihlallerin ciddiyetine uygun bir caydırıcılık sağlamaya yöneliktir. Özellikle yayının kapsama alanı ve etkisi, uygulanacak cezanın miktarının belirlenmesinde temel bir ölçüt olarak benimsenmiştir.
B. Haksız Ticari Uygulamalara İlişkin Cezalar
Madde 77'nin 13. fıkrasında yapılan değişiklikle, haksız ticari uygulamalarda uygulanacak idari para cezaları yeniden tanımlanmış ve önceki düzenlemelere göre daha çarpıcı bir artış görülmüştür:
Yerel düzeyde gerçekleşen ihlallerde 60.000 TL ile 600.000 TL arasında ceza öngörülmektedir.
Ülke genelinde gerçekleşen aykırılıklar için bu tutarlar, 600.000 TL ile 6.000.000 TL arasındadır.
Reklam Kurulu’nun, bu fıkrada alt ve üst sınırları belirtilen idari para cezalarını uygularken aykırılığın haksızlık içeriği, aykırılık dolayısıyla elde edilen menfaatin veya neden olunan zararın büyüklüğü ile aykırılığı gerçekleştirenin kusuru ve ekonomik durumu gibi hususları dikkate alacağı belirtilmiştir.
Bazı İdari Para Cezalarına Karşı Uzlaşma Hakkının Kaldırılması: Madde 77/A Fıkra 2'nin Mülga Edilmesi
İlgili fıkranın yürürlük öncesinde sadece Bakanlık ve valiliklerce bu kanunda öngörülen idari para cezalarına karşı uzlaşma yolu açık iken bu değişiklikle artık Reklam Kurulu tarafından verilen söz konusu idari para cezalarına karşı da uzlaşma yoluna gidilecektir.
Öne Çıkan Diğer Değişiklikler
Aynı zamanda bilgi ve belge sunma yükümlülüğüne aykırılık halinde uygulanacak idari para cezaları da güncellenmiştir. Tüketici kredisi sözleşmeleri ve konut finansmanı sözleşmelerinin mesafeli kurulması halinde de geçerli olacağına ilişkin düzenleme yapılmıştır. Doğrudan satışa ilişkin usul ve esaslar yeni bir maddeyle daha detaylı düzenlenmiş ve tarafların hak ve yükümlülükleri belirgin hale getirilmiştir. İlgili maddeye aykırılık halinde yaptırımlar da yeni bir fıkra ile düzenlenmiştir. Bu düzenlemeler, 30 Temmuz 2025 tarihinde yürürlüğe girecektir.
Reklam Kurulu, cezaları uygularken ihlalin haksızlık içeriği, neden olunan zararın büyüklüğü ve failin ekonomik durumu gibi hususları dikkate alacaktır. Ayrıca, ihlalin 1 yıl içinde tekrarı halinde cezanın 10 katına kadar artırılması yetkisi kaldırılmıştır.
Yeni Değişikliklerin Etkileri: Reklam Stratejileri ve Hukuki Riskler
Şirketlere, mevzuata aykırı reklam yapmamaları konusunda kesinlikle uyarılmalıdır. Kanun değişikliği ile getirilen en önemli değişikliklerden biri, mevzuata aykırı ticari reklam ve haksız ticari uygulamalara yönelik idari para cezalarının artırılmasıdır. Eskiden sabit tutarlar olan cezalar, artık alt ve üst sınırlar arasında Reklam Kurulu tarafından belirlenmektedir. Bu, şirketlerin yüklü miktarlarda cezalarla karşı karşıya kalabileceği anlamına gelmektedir. Peki, şirketlere reklam konusunda nasıl bir yol izlemeleri önerilmeli?
Reklam Kurulu'nun verdiği idari para cezalarına karşı uzlaşma yolunun açılması, önemli bir gelişmedir. Uzlaşma ile cezada %50'ye varan indirim mümkün olabilmektedir. Ancak, her ceza için uzlaşma imkânı bulunmamaktadır. Şirketlerin uzlaşma seçeneğini değerlendirmeleri, potansiyel cezaları azaltma açısından faydalı olabilir.
Reklamların yayınlanmadan önce bir hukukçu tarafından denetlenmesi, olası ihlallerin önlenmesi ve cezai yaptırımlardan kaçınılması açısından son derece önemlidir. Bu sayede, şirketler hem itibarlarını koruyabilir hem de maddi kayıplardan korunmuş olurlar.
Sonuç
Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’da yapılan değişiklikler, tüketici haklarının korunması ve ticari düzenin şeffaflaştırılması açısından önemli adımlar atıldığını göstermektedir. Reklam ve haksız ticari uygulamalara ilişkin cezaların caydırıcılığının artırılması, kamu yararı açısından olumlu bir gelişme olarak değerlendirilmektedir. Diğer yandan, uzlaşma müessesesi ile sağlanan hız ve esneklik, uyuşmazlık çözüm süreçlerini daha etkin hale getirmektedir.
Ahmet Berk Beyribey
Comentários