30 Kasım 2021 tarihli ve 31675 sayılı Resmî Gazete’de; “7343 İcra ve İflas Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun” yayımlanmıştır. Kanun yayımı tarihinde (30.11.2021) yürürlüğe girmiştir.
Yapılan düzenlemeye göre;
Haczedilen malların kıymet takdirinin yapılması hususunda;
Önceki uygulamada haczi yapan icra memurları haczedilen mal üzerinde kıymet takdirini bizzat yapmaktaydı. Yapılan değişiklikle birlikte icra memuru gerekli görülen hallerde kıymet takdirinin bir bilirkişi tarafından yapılmasını isteyebilecektir. Sicile kayıtlı mallar için ise kıymet takdirinin bilirkişilerce yapılacağı düzenlenmiştir.
Yapılan düzenlemeyle borçlu, kıymet takdirinin kendisine tebliğinden itibaren 7 gün içinde haczedilen malının kendisi tarafından satılması için yetki verilmesini icra müdürlüğünden talep edebilecektir. Haczedilen malın kıymet takdiri yapılmamışsa; borçlu, kıymet takdiri yapılmasını icra müdürlüğünden isteyebilecektir.
Kıymet takdirinin kesinleşmesinden sonra icra müdürlüğünce borçluya 15 günlük süre verilecek ve bu süreçte alacaklının satış isteme süresi işlemeyecektir.
Borçlu tarafından yapılacak rızai satışta bedel, malın muhammen kıymetinin yüzde doksanına karşılık gelen miktarı ile o malla güvence altına alınan ve satış isteyenin alacağına rüçhanı olan alacakların toplamından hangisi fazla ise bu miktarı ve ayrıca bu miktara ilave olarak bu aşamaya kadar bu hacizli mal için yapılan takip masrafları toplamından az olamayacaktır.
Düzenleme öncesinde haczolunan malın satışı daha önce belirlenen gün ve saatte fiilen mezat salonlarında yapılmaktaydı; düzenlemeyle haczolunan malın satışı, yalnızca Ulusal Yargı Ağı Bilişim Sistemine entegre elektronik satış portalında açık artırma suretiyle yapılacaktır. Teklif verme süresi ise 7 gün olarak belirlenmiştir.
Değişikliklerle taşınmazlarda olduğu gibi taşınırlar için de satış isteme süresi 1 yıl olarak belirlenmiştir. Satış talebiyle birlikte kıymet takdiri ve satış giderlerinin tamamının peşin olarak yatırılması zorunlu hale getirilmiştir. Sicile kayıtlı motorlu kara araçları bakımından muhafaza, kıymet takdiri ve satış talebinin birlikte yapılması ve bunlara ilişkin giderlerin tamamının birlikte ve peşin olarak yatırılması zorunlu hale getirilmiştir. Motorlu kara araçları bakımından giderlerin tamamının yatırılmaması halinde satış talebi yapılmamış sayılacaktır. Giderlerin yetersiz kalması halinde ise icra müdürü tarafından eksik giderlerin tamamlanması için satış isteyene on beş günlük süre verilecek ve bu sürede eksik miktar tamamlanmazsa satış talebi yapılmamış sayılacaktır.
İcranın geri bırakılmasına ilişkin İİK 36. Maddede değişiklik yapılmış ve icranın geri bırakılması kararını verme yetkisi kanun yolu aşamasına göre bölge adliye mahkemesi ve Yargıtay'dan alınaraktakibin yapıldığı yer icra mahkemesine verilmiştir. Kararlara karşı temyiz yolunun açık olması halinde ise icranın geri bırakılması kararının etkisi temyiz başvuru süresinin sonuna kadar devam edecektir.
Haczolunan mal üzerinde üçüncü şahsın istihkak iddiasında bulunması ve yedi eminliğini kabul etmesi durumunda haczolunan malın muhafaza altına alınamayacağı; ancak icra mahkemesinin takibin devamı hakkındaki kararı ile hacizli malın muhafaza altına alınabileceği hususu düzenlenmiştir.
Çocuk teslimine ve kişisel ilişki kurulmasına ilişkin olarak çocuğun üstün yararı gözetilmiş ve buna ilişkin ilam veya tedbir kararlarının icra sisteminin dışına çıkartılması hedeflenmiştir. Bu işlemlerin Adalet Bakanlığı bünyesinde faaliyet gösteren adli destek ve mağdur hizmetleri müdürlüklerince taraflara mali bir küflet yüklenmeksizin yerine getirilmesi, çocuğun velayet hakkına sahip anne veya babanın kişisel ilişki kurulmasına dair kararın gereklerini yerine getirmemesi halinde ve çocuğun menfaatine aykırı olmamak şartıyla velayet sahibinin değiştirilebilmesi; çocukla ilişki kurulmasıyla ilgili ilam veya tedbir kararlarının yerine getirilmesine ilişkin teslim emrine aykırı hareket edenlerin, bu teslim emrini engelleyenler ve kendisine teslim edilen çocuğu ilam veya tedbir kararında belirtilen sürenin bitiminde belirlenen yere getirmeyenlerin disiplin hapsi ile cezalandırılması düzenlenmiştir.
Yukarıdaki hususlarla birlikte yoğun olan icra dairelerinde icra müdür ve müdür yardımcıları arasından, icra müdürünün yetkilerini haiz bir icra başmüdürü görevlendirilebileceği düzenlenmiştir. Yine daha önce mevcut olmayan icra dairesi başkanlıkları kurulmuştur.
Sonuç olarak,
İcra ve İflas Kanunu’nda yapılan düzenlemelerle bir takım usuli işlemlerde değişiklikler yapılmış; satış işlemlerinin elektronik ortamdan yapılması, borçlunun icra takibinde kıymet takdiri ve satış talep edebilmesi, gibi birçok yenilik getirilmiştir. Bu değişikliklerin hak kaybı yaratmaması açısından yapılacak icrai işlemlerden önce İcra ve İflas Kanunu’nun dikkatlice incelenmesi gerektiğini hatırlatmak isteriz.
Av. Belemir Gencal Doğanöz