Anayasa Mahkemesi 4734 Sayılı Kanun’da Yer Alan Sözleşme Bedelinin On Binde Beşi Oranındaki KİK Payının Hiçbir Durumda İade Edilmeyeceğine İlişkin Hükmü İptal Etti

Anayasa Mahkemesi

Anayasa Mahkemesi’nin 22.04.2025 tarih 2025/29 E., 2025/102 K. sayılı kararı ile, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun (“Kanun”) 53. maddesinin (j) fıkrasına 2022 yılında eklenen ve yükleniciden alınan sözleşme bedelinin on binde beşi tutarındaki KİK payının “hiçbir durumda iade edilemeyeceğini” öngören beşinci paragrafı Anayasa’ya aykırı bulunarak iptaline karar verilmiştir. [1]

Karar, 23 Haziran 2025 tarih ve 32935 Sayılı Resmî Gazete’de yayımlanmasından başlayarak dokuz ay sonra yürürlüğe girecektir.

İptal Kararının Gerekçesi

4734 sayılı Kanun’un 53. maddesinin (j) fıkrasında, Kamu İhale Kurumu’nun (“Kurum”) gelirleri belirtilmiştir. Kanun kapsamında yapılan ihalelere ilişkin düzenlenecek sözleşmelerden, bedeli 5.336.645,00 TL’yi (01.02.2025 – 31.01.2026 dönemi) aşanlar için yükleniciden tahsil edilecek sözleşme bedelinin on binde beşi Kurum gelirleri arasında sayılmıştır. Bu bedelin Kurum hesaplarına yatırılması, sözleşmenin imzalanmasının ön koşulu olarak düzenlenmiş olup; idareler ve noterler tarafından söz konusu tutarın yatırılıp yatırılmadığı kontrol edilmektedir.

2022 yılında Kanun’da yapılan bir değişiklikle söz konusu KİK payı tutarının “hiçbir durumda iade edilmeyeceği” açıkça hüküm altına alınmıştır. Eklenen bu hüküm ile Kuruma ödenen bedelin istisna öngörülmeksizin hiçbir durumda iadesinin yapılamayacağı açık ve net olarak belirtilmiştir.

Kanuna getirilen söz konusu düzenlemenin Anayasa’ya aykırılığı ileri sürülerek iptaline karar verilmesi talebiyle Anayasa Mahkemesi’ne başvurulmuştur. Anayasa Mahkemesi, bu kuralı Anayasa’nın 13. ve 35. maddeleri yönünden incelemiştir.

Yapılan incelemede;

• Sözleşme bedelinin on binde beşi oranındaki tutarın, sözleşme feshedilse veya uygulanamaz hale gelse dahi iade edilmemesinin mülkiyet hakkını orantısız biçimde sınırladığı sonucuna ulaşılmıştır.

• Uygulamanın mutlak olarak geçerli olması ve yüklenicinin kusurunun göz önünde bulundurulmaması neticesinde kişilere “aşırı külfet” yüklendiği vurgulanmıştır.

• Ayrıca, bu durumun kamu yararı ile bireyin hakları arasındaki adil dengeyi bozduğu belirtilmiştir.

Açıklanan nedenlerle kural Anayasa’nın 13. ve 35. maddelerine aykırı bulunarak iptaline karar verilmiştir.

Sonuç olarak, Anayasa Mahkemesi yukarıda açıklanan gerekçeler ile yükleniciden tahsil edilen sözleşme bedelinin on binde beşi oranındaki tutarın hiçbir koşulda iade edilmeyeceğini öngören 4734 sayılı Kanun hükmünün Anayasa’ya aykırı olduğuna ve iptaline karar vermiştir. İptal hükmü kararın 22.04.2025 tarihli ve 32935 Sayılı Resmî Gazete’de yayımlanmasından başlayarak dokuz ay sonra yürürlüğe girecektir.

Elif Yiğit

[1] İlgili karara buradan ulaşabilirsiniz.