21.09.2024 Tarihli Resmî Gazete’de Yayımlanan Değişiklikler
21 Eylül 2024 tarihli ve 32669 sayılı Resmî Gazete’de Girişim Sermayesi Yatırım Fonlarına İlişkin Esaslar Tebliği (III-52.4)’nde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (III-52.4.c)[1] (“Tebliğ”) yayımlanmıştır.
Tebliğ ile muhtelif maddelerdeki değişiklerle hızla büyümeye devam eden ve ülkemizde sermaye piyasalarında da giderek önem kazanan Girişim Sermayesi Yatırım Fonları (“GSYF”)’na yapılan yatırımların artırılabilmesi, uygulamada karşılaşılan ihtiyaçlar, girişim sermayesi ekosisteminin sağlıklı bir şekilde büyümesi ve yeni yatırım araçlarının yaygınlaştırılabilmesinin amaçlandığı değerlendirilmektedir.
1.Tebliğ ile Fon Bilgilendirme Dokümanlarında Değişiklik Yapılmıştır.
Yapılan değişiklik ile fon bilgilendirme dokümanlarının kapsamında değişiklik yapılmıştır. Öncelikle, ihtiyari olarak düzenlenmesi öngörülen yatırımcı bilgi formu bilgilendirme dokümanları kapsamından çıkartılmıştır.
Fon ihraç sözleşmesi Tebliğ kapsamına dahil edilerek, “Fon ile katılma payı sahipleri arasında bireysel veya toplu olarak akdedilen standart sözleşme” şeklinde tanımlanmıştır. İşbu standart sözleşmede yer alması gereken asgari unsurlar ise Tebliğ’in Ek-4’üne eklenmiştir. Ek-4’e göre fon ihraç sözleşmesinde fonun yatırım stratejisine ilişkin esaslar, fonun yatırım sınırlamaları ve risklerine ilişkin esaslar, portföyün yönetimine ve saklanmasına ilişkin esaslar, fon malvarlığından yapılabilecek harcamalara ilişkin esaslar gibi pek çok bilginin yer alması gerekmektedir.
Fon katılma paylarının nitelikli yatırımcıya satışı öncesinde yatırımcılaral fon ihraç sözleşmesi imzalanması zorunlu tutulmuştur. Katılma paylarını borsadan alan yatırımcılar bakımından ise böyle bir zorunluluğun bulunmadığı düzenlenmiştir.
Fon ihraç sözleşmesinde yatırımcı haklarını ciddi şekilde zedeleyici ve kurucu lehine tek taraflı olağanüstü haklar sağlayan hükümlere yer verilmemesi, ispat külfetini yatırımcıya yükleyen kayıtlara yer verilmemesi, açık ve anlaşılır bir dil kullanılması, yatırımcının okumasını zorlaştıran veya engelleyen karakter ve yazı büyüklüğü kullanılmaması, mevzuat ve fon bilgilendirme dokümanındaki hususlara aykırı düzenlemeler yapılmaması zorunlu tutulmuştur.
Fon ihraç sözleşmesinin bir örneğinin portföy saklayıcısına iletilmesi gerekmektedir. Ayrıca fonun ihraç sözleşmesinin KAP’ta da yayımlanması gerekmektedir.
2.Fon Adına Kurucu ile Portföy Saklayıcısı Temsilcisi Tarafından Gerçekleştirilecek İşlemler Detaylandırılmıştır.
Değişiklikten önce, Tebliğ’de Ticaret Sicilinde ve diğer resmi sicillerde fon adına yapılacak işlemlerin kurucu ile portföy saklayıcısını temsil eden birer yetkilinin müşterek imzaları ile gerçekleştirilmesi gerektiği belirtilmekteydi. Ancak fon adına gerçekleştirilecek işlemlerin neler olduğuna ilişkin herhangi bir belirleme yapılmamaktaydı.
Değişiklik ile fon adına yapılacak işlemlerin, fonun ortağı olacağı şirketlerin kuruluş, sermaye artırımı, pay devri ve benzeri nitelikteki işlemleri olduğu ifade edilmiştir.
Bununla birlikte, Tebliğ’de yer verilen “yetkili” kavramına ilişkin de açıklık getirilerek; yetkili kavramının kurucu ve portföy saklayıcısının yönetim kurulu başkanı ve üyeleri ile yönetim kurulunca yetkilendirilecek en az ikinci derece imza yetkisine sahip kişiler olduğu belirtilmiştir.
3.Fon Malvarlığının Teminat Gösterilebileceği ve Rehnedilebileceği Haller Genişletilmiştir.
Tebliğ değişikliğinden önce, kredi alınması ve koruma amaçlı türev araç işlemleri yapılması amacı haricinde fon mal varlığının teminat gösterilmesine ve rehnedilmesine izin verilmemekteydi.
Yapılan değişiklik ile finansman sağlanması veya fon adına taraf olunan benzer nitelikteki işlemlerde bulunması amaçları da fon malvarlığının teminat gösterilmesi ve rehnedilmesine izin verilecek haller kapsamına alınmıştır.
4.Yatırım Komitesinin Toplantı Usulüne İlişkin Değişiklik Yapılmıştır.
Tebliğ kapsamında yapılan değişiklik ile yatırım komitesi tarafından karar alınabilmesi için yatırım komitesi üyelerinin çoğunluğunun toplantıda hazır bulunması zorunluluğu getirilmiştir.
5.Girişim Sermayesi Yatırım Fonlarının Şemsiye Fon Olarak Kurulmasına İzin Verilmiştir.
Tebliğ değişikliğinden önce girişim sermayesi yatırım fonlarının şemsiye fon olarak kurulmasına izin verilmemekteydi.
Yapılan değişiklik kapsamında girişim sermayesi yatırım fonlarının şemsiye fon olarak kurulması mümkün kılınmıştır.
Buna göre, fonların katılma paylarının şemsiye fona bağlı olarak ihraç edilmesi mümkündür. Her katılma payı ihracı için ayrı bir ihraç belgesi düzenlenmesi şartıyla şemsiye fona bağlı fonlar oluşturulur.
Her bir fonun tüm varlık ve yükümlülükleri birbirinden ayrı olacaktır. Bir şemsiye fon için yapılması gereken tüm giderler, fonların toplam değerleri dikkate alınarak oransal olarak bu fonların portföylerinden karşılanacaktır. Şemsiye fonun kuruluş giderleri ile katılma payı ihraç giderleri bu kapsamda değerlendirilmeyecektir. Şemsiye fonun tasfiye edilmesi veya devredilmesi durumunda, şemsiye fona bağlı fonların da tasfiye edilmesi veya devredilmesi gerekecektir. Ayrıca Tebliğ hükümleri, her bir fon için ayrı ayrı uygulama alanı bulacaktır.
7.Fon Sepeti Fonu Şeklinde Fon İhraç Edilmesine İzin Verilmiştir.
Yapılan değişiklik ile fon sepeti fonu şeklinde fon ihraç edilmesine imkan tanınmıştır.
Fon sepeti fonları bakımından, fon toplam değerinin en az %80’inin katılma payı satışına ilişkin ihraç belgesi SPK tarafından onaylanan girişim sermayesi yatırım fonlarından oluşması zorunluluğu bulunmaktadır.
Ayrıca fon portföyüne alınacak katılma payları için ödenen ücretlerin (yönetim, performans, giriş ve çıkış ücretleri) toplam gider oranının hesaplanmasında bir gider kalemi olarak dikkate alınacaktır. Fon sepeti fonu, diğer fon sepeti fonlarına yatırım yapamayacaktır.
8.Bilgilendirme Dokümanında Yapılan Değişikliklerin Duyurulmasına İlişkin Esaslarda Değişiklik Yapılmıştır.
Yapılan değişiklikten önce içtüzük değişikliklerinden hangilerinin katılma payı sahiplerine en uygun haberleşme vasıtasıyla bildirileceği açıkça Tebliğ’de düzenlenmekteydi.
Yapılan değişiklik kapsamında Yatırımcıların yatırım yapma kararını etkileyebilecek ve önceden bilgi sahibi olunmasını gerektirecek nitelikteki içtüzük değişikliklerinin katılma payı sahiplerine en uygun haberleşme vasıtasıyla bildirileceği düzenlenmiştir. Böylelikle bildirilmesi gerekli olan içtüzük değişikliklerinin kapsamının genişletildiği değerlendirilmektedir.
Ayrıca yine yapılan değişiklik kapsamında, en uygun haberleşme vasıtasının KAP, elektronik posta, kısa mesaj, telefon, faks ve benzeri iletişim araçlarını ifade ettiği belirlenmiştir.
İhraç belgesi değişikliklerinin bildirilmesine ilişkin de Tebliğ kapsamında değişiklik yapılmıştır. Buna göre, ihraç belgesi değişikliklerinin belirli özellikleri taşımaları durumunda SPK onayına tabi olduğuna ilişkin düzenleme Tebliğ kapsamından çıkartılmıştır. SPK onayı aranmaksızın Kurucu tarafından gerçekleştirilecek değişikliklerin ilgili mevzuata ve ihraç belgesi standardına uyumundan kurucunun sorumlu olduğu ifade edilmiştir.
Ayrıca, katılma payları sadece fon süresinin sonunda iade edilebilen fonlarda, belirli kapsamdaki değişikliklerin yürürlüğe giriş tarihinden önce katılma payı sahiplerine fondan çıkış hakkı tanınması zorunlu tutulmuştur. Bu hak, yatırım komitesi veya kurucunun yönetim kurulu kararı ile tanınacaktır.
9.İştirak Paylarının Katılma Payı Sahibine Devri Suretiyle Fon Katılma Paylarının İadesine İlişkin Hükümlerde Değişiklik Yapılmıştır.
Tebliğ değişikliğinden önce, iştirak paylarının fon katılma payı sahibine devri suretiyle fon katılma paylarının fona iade edilmesi durumunda, her işlem öncesinde varsa fonun mevcut tüm katılma payı sahiplerinin mutabakatlarının alınması veya yatırımcı sözleşmelerinde bu işlemlere ilişkin onayın yer alması gerekmekteydi. Ayrıca, bu husus portföy saklayıcısı tarafından da teyit edilmesi ve söz konusu belgelerin fon süresini takip eden en az 5 yıl boyunca muhafaza edilmesi gerekmekteydi.
Yapılan değişiklik ile bu kapsamdaki düzenlemeler, Tebliğ kapsamından çıkartılmıştır.
10.Girişim Şirketlerine ve Girişim Sermayesi Yatırımlarına İlişkin Esaslarda Değişiklik Yapılmıştır.
Yapılan değişiklikten önce, yatırım tarihi itibarıyla yurt dışında kurulu olan şirketlere GSYF’ler tarafından yatırım yapılabilmesi için, bu şirketlerin finansal tablolarına göre varlıklarının en az %80’inin Türkiye’de kurulu bağlı ortaklık ya da iştiraklerden oluşması gerekmekteydi. Yapılan değişiklik ile söz konusu oran %51’e indirilmiştir. Yapılan bu değişikliğin, yurt dışında kurulu şirketlere yatırım yapılmasını kolaylaştıracağı değerlendirilmektedir. Ayrıca, yurt dışında kurulu şirketler bakımından anonim ya da limited şirket olma zorunluluğunun aranmayacağı düzenlenmiştir.
Ayrıca, girişim şirketlerine ileri vadede ortak olma hakkı veren ya da verecek sözleşmeler yoluyla yapılan yatırımların girişim sermayesi yatırımı olarak kabul edileceği belirtilmiştir. Böylelikle, mezzanine finansman sözleşmeleri ve SAFE sözleşmeleri gibi sözleşmeler kapsamında yapılan yatırımların, girişim sermayesi yatırımı kapsamında değerlendirilmesine imkan tanımaktadır.
11.Girişim Şirketi Olarak Değerlendirilmeyecek Şirketlere İlişkin Belirleme Yapılmıştır.
Yapılan değişiklik ile son yıllık finansal tablolarına göre aktif toplamının en az %40’ı gayrimenkul veya gayrimenkule dayalı varlıklardan oluşan şirketler ile esas faaliyet konusu müteahhitlik olan şirketlerin girişim şirketi olarak değerlendirilemeyeceği ifade edilmiştir.
Ancak ilgili mevzuatı uyarınca teknoloji geliştirme bölgeleri, kuluçka merkezleri, teknoloji transfer ofisleri, ar-ge/tasarım merkezleri, teknoloji geliştirme merkezleri, yükseköğretim teknoloji transfer ofisleri, araştırma merkezleri ve Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı kümelenme yapıları ile ilgili merkezler şeklinde yapılanmış şirketler girişim şirketi olarak nitelendirilebilecektir. Ayrıca, esas faaliyeti gayrimenkul proje geliştirme ve yönetimi olmamakla birlikte ilgili kanunlarda belirlenmiş faaliyetlerin ifası için bu faaliyetlerde bulunan şirketler de girişim şirketi olarak nitelendirilebilecektir.
12.Girişim Sermayesi Yatırımlarına İlişkin Yatırım Sınırlamalarında Değişiklik Yapılmıştır.
Tebliğ’de girişim sermayesi yatırımlarının yönetimine ilişkin bazı sınırlamalara yer verilmekteydi. Yapılan değişiklik ile diğer girişim sermayesi yatırım fonlarına yapılan yatırımın, fon toplam değerinin %25’ini aşamayacağı düzenlenmiştir. Ancak fon sepeti olarak oluşturulan fonlar bakımından işbu sınırlama uygulanamayacaktır. Girişim şirketi niteliğindeki halka açık şirketlerin borsada işlem görmeyen paylarına yapılacak yatırımların ise fon toplam değerinin %20’sini aşamayacağı düzenlenmiştir.
Fon katılma payına sahip olan yatırımcıların yönetim kontrolüne sahip oldukları şirketlere ve ilişkili taraflarına yapılan yatırımların, fon toplam değerinin %20’sini aşamayacağı düzenlenmiştir. Böylelikle, katılma payı sahipleri ve ilişkili taraflarına yapılan yatırımların belirli sınırlamalar dahilinde sürdürülebilmesi amaçlanmıştır.
Yatırım sınırlamalarına uyumun kontrolü, portföy saklayıcısı tarafından hesap dönemi sonuna ilişkin toplam değer tablosu üzerinden yapılacaktır. Girişim şirketi yatırımlarının hesap dönemi sonu değerlerine yer verilerek düzenlenmesi durumunda, toplam değer tablosunun en geç hesap dönemi sonunu takip eden üçüncü ayın sonuna kadar hazırlanması gerekmektedir.
13.Değerleme Esaslarına İlişkin Tutarlar Arttırılmıştır.
Girişim sermayesi yatırımlarının değer tespitinin nasıl yapılması gerektiği, Tebliğ’de düzenlenmektedir. Tebliğ’in 20’nci maddesinin ikinci fıkrasının (a) bendi kapsamındaki fonlar[2] dışındaki fonlar bakımından, hangi hesap döneminde değer tespiti yaptırılacağı yatırım miktarına göre belirlenmekteydi.
Değişiklik sonrası güncel tutarlar ve değer tespiti yaptırılması gereken dönemler aşağıdaki gibidir:
Girişim şirketine yapılan yatırım miktarı 25.000.000,00-TL[3]’den az ise, yatırım yapılmasını takip eden her üçüncü hesap dönemi sonunda değer tespiti yapılmalıdır.
Girişim şirketine yapılan yatırım miktarı 25.000.000,00-TL ile 50.000.000,00-TL[4] arasında ise yatırım yapılmasını takip eden her ikinci hesap dönemi sonunda değer tespiti yapılmalıdır.
Girişim şirketine yapılan yatırım miktarı 50.000.000,00-TL[5]’nin üzerinde ise yatırım yapılmasını takip eden her hesap dönemi sonunda değer tespiti yapılmalıdır.
14.Girişim Sermayesi Yatırımları Dışındaki Yatırımlara İlişkin Sınırlamalarda Değişiklik Yapılmıştır.
Değişiklikten önce, yurt dışında yerleşik olup borsada işlem görmeyen şirketlere belirli yöntemlerle fon toplam değerinin azami %10’una kadar yatırım yapılmasına izin veriliyordu. Yapılan değişiklik ile işbu oran %15 olarak arttırılmıştır. Ancak söz konusu yatırımların girişim sermayesi yatırımlarına dahil edilemeyeceği açıkça düzenlenmiştir.
İşbu sınırlama, yurt dışında yerleşik gerçek veya tüzel kişilerce fonun tedavüldeki katılma paylarının:
%20’sinden %30’una kadar sahip olunması halinde %30 olarak,
%30’undan %50’sine kadar sahip olunması halinde %50 olarak,
%50’sinden %80’ine kadar sahip olunması halinde %80 olarak,
%80’i ve daha fazlasına sahip olunması halinde %100 olarak uygulanacaktır. Ayrıca bu yatırımlar girişim sermayesi yatırım sınırlamalarına dahil edilecektir.
Yukarıda yer verilen düzenlemeler, fon katılma payı karşılığı tahsil edilen tutarın yurt dışı kaynaklı olduğunun tevsik edilmesi halinde de uygulama alanı bulacaktır. Yurt dışında yerleşiklerin sahiplik oranı ve bu kapsamdaki portföy sınırlamaları, hesap dönemi sonu itibarıyla portföy saklayıcısı tarafından kontrol edilecektir. MKK tarafından, kişilerin yurt dışında yerleşik olduğunun tespiti amacıyla altyapı geliştirilecektir.
Eğer yapılan kontrollerde, portföy sınırlamalarına aykırı bir durum ortaya çıkarsa, portföy saklayıcısı tarafından hesap dönemi sonundan itibaren 10 iş günü içerisinde kurucuya ve SPK’ya bilgi verilecektir.
SPK’ya verilen bilgi akabinde, kurucu tarafından SPK’ya süre verilmesi talebiyle başvuruda bulunulması zorunludur. SPK tarafından uygun görülmesi durumunda, yatırım sınırlamalarına uyumun tekrar sağlanabilmesi için söz konusu aykırılığın oluştuğu hesap dönemi sonundan itibaren kurucuya veya portföy yöneticisine süre verilebilir. SPK tarafından verilen sürenin sonunda yatırım sınırlamalarına uyum sağlanamazsa, fonun yatırım faaliyetlerine son verilir. En geç 2 yıl içinde fonun tasfiyesine izin verilmesi talebiyle SPK’ya başvurulur ve fon içtüzüğü SPK iznini takiben Ticaret Sicilinden terkin ettirilir.
Tebliğ’de belirlenen bazı arızi durumlarda azami yatırım sınırlarının aşılması halinde ilave veya yeni yatırım yapılmaması şartıyla azami sınırlamalara uyum sağlanması şartı aranmayacaktır.
15.Mevcut Başvurular ve Geçiş Süreci Nasıl Sürdürülecektir?
Tebliğ ile eklenen Geçici Madde itibari ile Kurul kararına bağlanmamış olan başvuruların sonuçlandırılmasında bu maddeyi ihdas eden Tebliğ ile yapılan değişiklikler uygulanacaktır.
Halihazırda katılma payı ihraç edilmiş fonlar tarafından ihraç sözleşmesine ilişkin getirilen yeniliklere 30.06.2025 tarihine kadar uyum sağlanması gerekmektedir. SPK tarafından uygun görülecek makul gerekçelerin varlığı halinde bu süre, 6 aya kadar uzatılabilecektir.
Portföy sınırlamalarına ilişkin olarak ise 31.12.2025 tarihine kadar uyum sağlanması zorunluluk arz etmektedir.
Av. Deniz Karaduman
Ahmet Berk Beyribey
[1] İlgili değişiklik tebliğinin tam metnine buradan ulaşabilirsiniz.
[2] Sadece kaynak taahhüdü veren yatırımcıların fona katılabildiği ve aynı zamanda ihraç sözleşmesinde belirtilen istisnalar haricinde yatırımcılar tarafından katılma paylarının fonun süresi dolmadan iadesinin yapılamadığı fonlardır.
[3] Değişiklikten önce bu tutar 5.000.000,00-TL idi.
[4] Değişiklikten önce bu tutarlar sırasıyla 5.000.000,00-TL ve 10.000.000,00-TL idi.
[5] Değişiklikten önce bu tutar 10.000.000,00-TL idi.
Comments