9.11.2022 tarihli ve 32008 sayılı Resmî Gazete’de “Gelir Vergisi Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” (“Torba Kanun”) yayımlanmıştır[1]. İlgili kanunda birçok farklı sektörde vergilerin tahsili, tahakkuku ve istisnalarına dair düzenlemeler yapılmıştır. Bununla birlikte torba kanun; şirketleri ilgilendiren başkaca önemli değişiklikler de getirmektedir.
Vergi Alınmayacak Ücretlere İşveren Tarafından Verilen Belli Miktarda Yemek Ücreti Eklenmiştir.
Gelir Vergisi Kanunu kapsamında, bir kişinin çalışma karşıtı ücreti gelir vergisine tabiidir ve kendisinden verginin orantılı olması ilkesi çerçevesinde vergi kesilmektedir. Fakat yine Gelir Vergisi Kanunu’nda gelir vergisi olarak kabul edilmeyecek ve dolayısıyla vergi alınmayacak bazı durumlar düzenlenmiştir.
Torba Kanun ile, muafiyet kapsamındaki durumlara; işverenlerce, işyerinde veya müştemilatında yemek verilmeyen durumlarda çalışılan günlere ait bir günlük yemek bedelinin 51 Türk lirasını aşmayan kısmı da eklenmiştir. Ödemenin bu tutarı aşması halinde aşan kısım ile bu amaçla sağlanan diğer menfaatler ücret olarak vergilendirilecektir.
Koronavirüs Sebebiyle Verilen Destek Ödemelerinde İşverene Uygulanan İdari Para Cezalarının Hangi Durumlarda Terkin Edileceği Düzenlenmiştir.
İşsizlik Sigortası Kanunu’na eklenen madde ile Koronavirüs (Covid-19) sebebiyle ödenen kısa çalışma ödeneği ile nakdi ücret desteği ödemelerinde hatalı işlemlerden kaynaklanan fazla ve yersiz ödemeler konusunda, bu destekten yararlanan işçinin işveren tarafından fiilen çalıştırıldığı tespit edilirse işverene uygulanan idari para cezalarının terkin edileceği düzenlenmiştir.
Bu kapsamdaki idari para cezalarından 09.11.2022 tarihi itibarıyla tahsil edilmemiş olanlar terkin edilir, bu alacaklarla ilgili başlatılmış olan takip ve tahsil işlemlerine devam edilmez. Tahsil edilenler ise iade veya mahsup edilmez.
Kısa çalışma uygulanan dönemde işverenin ahlak ve iyi niyet kurallarına uymadığı için haklı fesihle işçiyi işten çıkarma sebepleri hariç olmak kaydıyla; işveren tarafından işçi çıkarılmasına istinaden oluşan fazla ve yersiz ödemeler ile ceza soruşturmasına veya kovuşturmasına konu olmuş kısa çalışma ödeneği ile nakdi ücret desteği ödemelerinde terkin esası uygulanmaz. Ceza soruşturması veya kovuşturması sonucu kovuşturmaya yer olmadığına dair karar veya beraat kararı verilenler hakkında terkin hükümleri yine uygulanır.
5502 Sayılı Sosyal Güvenlik Kurumuyla Yapılan Hizmet Sözleşmelerinde Götürü Bedele İlişkin Düzenleme Yapılmıştır.
2022 yılında götürü bedel üzerinden hizmet alım sözleşmesi yapılmış kamu üniversite sağlık hizmeti sunucularının Sosyal Güvenlik Kurumuna 31/12/2022 tarihine kadar bu sözleşme kapsamında verdikleri tedavi hizmetlerine ilişkin toplam tahakkuk tutarının götürü bedel sözleşme tutarından düşük olması durumunda, aradaki fark terkin edilir.
Kurumlar Vergisi Kanunu Uyarınca Sermaye Azaltımında Vergilemeye Dair Düzenleme Getirilmiştir.
Torba Kanun ile Kurumlar Vergisi Kanunu’na sermaye azaltımında vergilemeye ilişkin madde eklenmiştir.
Kurumlar tarafından sermayeye eklenen öz sermaye kalemlerinin, 5 yıl içinde herhangi bir şekilde sermaye azaltımına uğraması durumunda sermayeye eklenen diğer unsurların toplam sermayeye oranlanması suretiyle azaltıma konu edilen tutar içerisindeki sermaye unsurları tespit olunur ve bu unsurlara göre vergi belirlenir.
Sermaye azaltımında, öncelikli olarak sermayeye ilave edilen öz sermaye kalemlerinden, sermayeye eklenme tarihi beş tam yıllık süreyi geçmemiş olanların işletmeden çekildiği kabul edilir.
Finansman Sözleşmeleri ve Finansman Şirketlerinin Faaliyet İzninin Kaldırılması ile İlgili Düzenlemeler Yapılmıştır.
Finansman sözleşmesi, her türlü mal veya hizmet alımının, malı veya hizmeti satın alan gerçek veya tüzel kişinin nam ve hesabına mal veya hizmetin teslim veya temini ile birlikte doğrudan satıcıya ödeme yapılması suretiyle kredilendirilmesini öngören sözleşmedir. Kredi geri ödemeleri, adına kredi açılanlar tarafından finansman şirketlerine yapılır.
6361 sayılı Finansal Kiralama, Faktoring, Finansman ve Tasarruf Finansman Şirketleri Kanununda yapılan değişiklikle finansman şirketlerine, kredilendirecekleri mal veya hizmetleri temin eden satıcılarla uzaktan iletişim araçlarının kullanılması suretiyle mesafeli olarak genel bir sözleşme yapabilme imkânı tanınmıştır.
Aynı zamanda tasarruf finansman şirketleri dışındaki şirketlerin faaliyet izni, kuruluş şartlarının ya da şirket ortaklarınca kurucularda aranan şartların kaybedilmesi hâllerinden herhangi birinin gerçekleşmesi durumunda, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu’nun en az beş üyesinin aynı yöndeki oyuyla iptal edilecektir. Bu durumda BDDK, ilgili şirketin tasfiyesine karar vermeye de yetkili kılınmıştır.
Anapara veya Taksit Ödemelerine İlişkin Sicil Affı Müessesesi Düzenlenmiştir.
Torba Kanun ile 5834 sayılı Karşılıksız Çek ve Protestolu Senetler ile Kredi ve Kredi Kartları Borçlarına İlişkin Kayıtların Dikkate Alınmaması Hakkında Kanuna geçici madde 4 eklenmiştir.
Anapara veya taksit ödeme tarihi 1/10/2022 tarihinden önce olmasına rağmen bu ödemelerini aksatan gerçek ve tüzel kişilerin; karşılıksız çıkan çek, protesto edilmiş senet, kredi kartı ve diğer kredi borçlarına ilişkin Türkiye Bankalar Birliği Risk Merkezi nezdinde tutulan kayıtları, borçların 1/7/2023 tarihine kadar ödenmesi halinde, bu kişilerle yapılan finansal işlemlerde kredi kuruluşları ve finansal kuruluşlar tarafından dikkate alınmayacaktır.
Kredi kuruluşları ve finansal mevcut kredileri yeniden yapılandırması veya yeni kredi kullandırması, bu kuruluşlara hukuki ve cezai sorumluluk doğurmaz.
İşçilerin Elektrik, Doğalgaz ve Diğer Isınma Giderlerine Karşılık Verilen ve Belirli Bir Miktarı Aşmayan Primler Üzerinden Gelir Vergisi Hesaplanmaz.
Torba Kanun ile Türkiye İhracatçılar Meclisi ile İhracatçı Birliklerinin Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanununa geçici 1’inci madde eklenmiştir.
9 Kasım 2022 tarihinden itibaren işverenler tarafından çalışanlara elektrik, doğalgaz ve diğer ısınma giderlerine karşılık olmak üzere 30/6/2023 tarihine kadar (bu tarih dâhil) mevcut ücretlerine/prime esas kazançlarına ilave olarak yapılan aylık 1.000 Türk lirasını aşmayan ödemeler prime esas kazanca dâhil edilmeyecek ve bu tutar üzerinden gelir vergisi hesaplanmayacaktır.
Varlık Yönetim Şirketlerinde Vergilendirmeye Yönelik Düzenleme Yapılmıştır.
Torba Kanun ile Türkiye İhracatçılar Meclisi ile İhracatçı Birliklerinin Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanununa geçici 3’üncü madde eklenmiştir.
Bankacılık Kanunu kapsamında faaliyet gösteren varlık yönetim şirketlerince, bankalardan 15/8/2022 tarihi (bu tarih dâhil) itibarıyla devir ve temlik alınan ve bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla anapara takip bakiyesi 2.500 Türk lirası ve altında bulunan bireysel nitelikli her türlü kredi sözleşmesinden kaynaklı alacakların anapara takip bakiyesinin yarısı; kalan anapara, faiz, masraf, vekalet ücretleri ve benzeri alacaklarının takibinden feragat etmeleri şartıyla, Hazine ve Maliye Bakanlığı bütçesinden Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonuna aktarılan tutardan Fonun iştiraki olan varlık yönetim şirketi aracılığıyla ödenir.
Bu kapsamda tasfiye edilecek tutar bir gerçek kişinin tüm varlık yönetim şirketlerine olan borç toplamı dikkate alınarak tespit edilir, alacaklı kuruluşlar tarafından tahsil edilen tutarlar nedeniyle lehe alınan paralar banka ve sigorta muameleleri vergisinden istisnadır.
Av. Deniz KARADUMAN
Zeynep TÜRKMEN
[1] İlgili Kanunun tam metnine buradan ulaşabilirsiniz.